Αναλυτικός κατάλογος με όλες τις συμμετοχές σε επιστημονικά συνέδρια, ο οποίος περιλαμβάνει λεπτομέρειες για κάθε ανακοίνωση. Συγκεκριμένα, παρέχονται οι τίτλοι των παρουσιάσεων, οι περιλήψεις (abstracts), οι θεματικές ενότητες ή οι συνεδρίες στις οποίες εντάχθηκαν, καθώς και οι σύνδεσμοι προς τις ιστοσελίδες των αντίστοιχων συνεδρίων για πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πλαίσιο και τους διοργανωτές.
41.
Mygdanis, Y. Design and implementation of STEAM scenarios reflecting ubiquitous acoustic ecologies in primary music education: an initial overview and perspectives. 7th Conference on Acoustic Ecology Athens, Ancient Epidaurus: “Soundscapes, Biophony and Climate Crisis” Athens. 7 – 10 November, 2024.
Integrating acoustic ecology strategies into music education presents a transformative approach to comprehending and engaging with sound in our daily lives. This concept is aligned with technological advancements, fostering fresh opportunities for creativity and learning. This study investigates the development and integration of STEAM educational scenarios that reflect ubiquitous acoustic ecologies to enhance primary music education. The research conducted at Pierce – The American College of Greece involved fifth and sixth-grade students over 15 weeks. The program was structured around the STEAM model, incorporating hands-on activities to promote collaboration, project-based learning, and inquiry-based learning. Elements from existing practices, such as soundwalks, were utilized and expanded based on contemporary digital and multimodal literacies. Students engaged with technological tools and practical activities that connected music with environmental sounds. The findings demonstrated numerous advantages for students, including increased participation and interest in music and the development of self-regulation, creativity, innovation, and ecological awareness. Implementing new technologies like 3D printing and artificial intelligence further enhanced the educational experience. This research underscores the potential for integrating ubiquitous acoustic ecologies into primary music education to provide enriching and meaningful learning experiences, opening new pathways for music education and student development.
40.
Μυγδάνης Γ. «DJ Ostomachion: Μουσικό εκπαιδευτικό λογισμικό βασισμένο στο Οστομάχιο του Αρχιμήδη». 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο: Το εκπαιδευτικό παιχνίδι στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό (ΕΚΕΔΙΣΥ). Αθήνα. 5 – 6 Νοεμβρίου, 2024.
Η αξιοποίηση παιχνιδιών στην εκπαιδευτική διαδικασία έχει καταδείξει την παιδαγωγική της αξία, ειδικά για την καλλιέργεια της δημιουργικότητας και της κριτικής σκέψης των μαθητών. Τα παιχνίδια δημιουργούν ένα περιβάλλον μάθησης που ενθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή, τη συνεργασία και την εξερεύνηση μέσω πειραματισμού. Μέσω της ενσωμάτωσης παιχνιδιών στην εκπαίδευση, οι μαθητές μπορούν να αφομοιώσουν περίπλοκες έννοιες με πιο βιωματικό και διαδραστικό τρόπο, προάγοντας έτσι μια βαθύτερη κατανόηση των θεμάτων. Η παρούσα εργασία παρουσιάζει τη σχεδίαση και ανάπτυξη του μουσικού εκπαιδευτικού λογισμικού DJ Ostomachion. Βασισμένο στο Οστομάχιο του Αρχιμήδη, προσομοιώνει το αρχαιότερο μαθηματικό παζλ, ενώ λειτουργεί ταυτόχρονα και ως μουσικό sampler με προηχογραφημένα μουσικά δείγματα. Κάθε ένα από τα δεκατέσσερα γεωμετρικά του κομμάτια διαθέτει οκτώ διαφορετικά ηχητικά δείγματα, τα οποία προσαρμόζονται ανάλογα με τηθέση που τοποθετείται το κάθε πλακίδιο. Με αυτόν τον τρόπο, επιτρέπει στους μαθητές να δημιουργούν διαφορετικά σχέδια, ανάλογα με τις διαφορετικές λύσεις του Οστομάχιου, ενώ παράλληλα μπορούν να συνθέτουν και να δημιουργούν τις δικές τους μουσικές παραγωγές. Παράλληλα, η εφαρμογή υποστηρίζει δυνατότητες ηχογράφησης, όπου τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν το δικό τους ξεχωριστό sampler. Η εφαρμογή αυτή σχεδιάστηκε με γνώμονα την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Στοχεύει ώστε η μάθηση να είναι παιγνιώδης, διαδραστική και ευχάριστη, προσφέροντας μια διαθεματική προοπτική διασύνδεσης των μαθηματικών με τη μουσική. Μέσα από παιχνιδοκεντρικές πρακτικές, οι μαθητές ανακαλύπτουν γεωμετρικές έννοιες όπως η συμμετρία, η χωρική ανάλυση και οι μετασχηματισμοί, ενώ ενισχύουν τη δημιουργικότητά τους μέσω της μουσικής σύνθεσης και του αυτοσχεδιασμού. Η παρουσίαση θα επικεντρωθεί στους τρόπους με τους οποίους η εφαρμογή μπορεί να ενσωματωθεί στη διδασκαλία τόσο των μαθηματικών όσο και της μουσικής, προσφέροντας πρακτικές εφαρμογές και στρατηγικές για την ενίσχυση της συνεργατικής μάθησης και της επίλυσης προβλημάτων
39.
Mygdanis, Y. “Designing and applying educational scenarios reflecting the Music Education 4.0 perspective for primary music school education“. 10th WAAE Summit Global Arts Education Summit: Arts, Nature, Technology, Education: Harmony in Unity
Athens, Greece, 17-19 October, 2024.
The continuing evolution of technology changes the physical and digital musical worlds, providing new opportunities for expression, interaction, and education. The proliferation of digital media has brought about a paradigm shift, providing extended ways of learning experiences that deviate from conventional teaching environments. Research delves into the design and development of learning environments in line with the Music Education 4.0 perspective. The primary purpose was to examine the incorporation of immersive technologies (virtual, augmented, and mixed reality) and artificial intelligence through educational scenarios that align with the transdisciplinary ST(R)E(A)M framework (Science, Technology, Reading/Writing, Engineering, Arts, Mathematics), on elementary school music education. The research methodology followed a qualitative Design-Based Research approach. Based on the findings, children demonstrated a keen interest and willingness to participate, facilitating the acquisition of diverse musical and technological proficiencies. From a broader perspective, the current study aims to contribute to the ongoing discourse on the effective integration of novel strategies and innovative pedagogical frameworks for incorporating emerging technologies into music classrooms.
38.
Mygdanis, Y. “Little Musicians DIY Orchestra: A proposal for fostering inclusiveness in music teaching-learning processes through UDL practices and strategies“. Athens Inclusive Education Project. Athens. 28 -29 September, 2024.
The “Little Music DIY Orchestras” initiative, implemented at Pierce – The American College of Greece, combines STEAM principles with the Universal Design for Learning (UDL) framework to foster inclusion, creativity, and collaborative learning in fourth-grade classrooms. Over an eight-week intervention involving four Grade 4 classes, the program employed practical strategies to enhance students’ musical and social skills through small-group DIY orchestras. The design emphasized multiple means of engagement, representation, and expression, aligning with UDL principles. Activities incorporated differentiated instruction, adapting tasks to students’ abilities, preferences, and prior knowledge to ensure progress at their own pace. Collaborative learning promoted teamwork, communication, and mutual support, while formative assessment—including ongoing observation, peer feedback, and written reflection—guided instruction and encouraged self-regulation. Data collection included semi-structured interviews with 20 purposively sampled students, teacher-researcher observations organized using observation keys, informal discussions, and written assessments such as portfolios documenting musical and technological creations. These methods examined how student-led orchestras support creativity, collaboration, and participation in an inclusive environment. This research explored how implementing UDL principles fosters an environment where all students—regardless of learning differences—actively engage in music-making. It highlights the role of instrument choice (physical or digital) in enhancing creativity and self-regulation, and how the collaborative process of forming orchestras develops essential social skills like teamwork and mutual respect. The findings aim to inform inclusive practices in education, demonstrating how music can bridge differences and empower learners in a dynamic, supportive setting.
37.
Mygdanis, Y. & Chrysostomou, S. “Designing, applying and researching immersive technologies and artificial intelligence in a Music Education 4.0 perspective in primary education“. 36th World Conference for the International Society for Music Education (ISME) “Advocacy for Sustainability in Music Education”. Helsinki (Finland). 28 July -2 August, 2024.
Recent technological advancements have drastically changed the way people engage with music. Children growing up in the digital age are both enthrallingly exposed to new experiences and musical genres, leading to the creation of digital learning environments and software aimed at preschoolers. This has resulted in an educational framework that diverges from traditional methods. Integrating current technology into music education offers both thrilling opportunities and distinctive obstacles. Studies reveal that digital media in the music classroom can yield favorable results, even for preschool-aged children. This approach fosters innovative multimodal music encounters, inspires imagination, and enriches comprehension of musical principles.
Reflecting the above perspective, the advent of virtual instruments and digital music games has deeply impacted music education, presenting a broad spectrum of interactive musical encounters and visual feedback. This has opened fresh avenues for musical practices like listening, performing, creating, and enabling young students to overcome teaching and learning challenges. Technology can enrich music learning by enabling opportunities that would have been unattainable otherwise. Examples include sensors, tangible interfaces, smart textiles, and virtual reality applications.
Technology’s impact on kindergarten education has been a topic of interest in research for more than two decades. However, music education has yet to adapt to this new digital context, relying on teaching models developed decades ago that do not incorporate digital technology. There seems to be a general reluctance to incorporate digital media, particularly in music education. The conventional methods of music education still in use today were devised many years ago and must adapt to the evolving music-technological landscape, highlighting particular genres and musical instruments that may no longer be applicable in the present digital era.
This presentation delves into an educational intervention that sought to integrate digital media into preschool and pro-primary music education. The intervention utilized Synth4Kids, an educational musical software virtual synth. The activities were designed with a project-based perspective, emphasizing creativity development through active participation in real-life scenarios. The activities were also aligned with Renwick’s concurrent learning spiral theory. They were crafted to be adaptable both within and outside the classroom, reflecting formal and informal learning environments as digital media is prevalent in both. The instructional scenarios presented real-world problems, and the research results demonstrate creating a new techno-centric learning environment where children found meaning and actively participated enthusiastically in authentic music teaching-learning situations. This led to the transformation of their experiences and the acquisition of new musical and technological skills.
36.
Charalambidou, C. & Mygdanis, Y. “Designing and applying educational scenarios using Synth4kids musical educational software in preschool education“. 36th World Conference for the International Society for Music Education (ISME) “Advocacy for Sustainability in Music Education”. Helsinki (Finland). 28 July -2 August, 2024.
Recent technological advancements have drastically changed the way people engage with music. Children growing up in the digital age are both enthrallingly exposed to new experiences and musical genres, leading to the creation of digital learning environments and software aimed at preschoolers. This has resulted in an educational framework that diverges from traditional methods. Integrating current technology into music education offers both thrilling opportunities and distinctive obstacles. Studies reveal that digital media in the music classroom can yield favorable results, even for preschool-aged children. This approach fosters innovative multimodal music encounters, inspires imagination, and enriches comprehension of musical principles.
Reflecting the above perspective, the advent of virtual instruments and digital music games has deeply impacted music education, presenting a broad spectrum of interactive musical encounters and visual feedback. This has opened fresh avenues for musical practices like listening, performing, creating, and enabling young students to overcome teaching and learning challenges. Technology can enrich music learning by enabling opportunities that would have been unattainable otherwise. Examples include sensors, tangible interfaces, smart textiles, and virtual reality applications.
Technology’s impact on kindergarten education has been a topic of interest in research for more than two decades. However, music education has yet to adapt to this new digital context, relying on teaching models developed decades ago that do not incorporate digital technology. There seems to be a general reluctance to incorporate digital media, particularly in music education. The conventional methods of music education still in use today were devised many years ago and must adapt to the evolving music-technological landscape, highlighting particular genres and musical instruments that may no longer be applicable in the present digital era.
This presentation delves into an educational intervention that sought to integrate digital media into preschool and pro-primary music education. The intervention utilized Synth4Kids, an educational musical software virtual synth. The activities were designed with a project-based perspective, emphasizing creativity development through active participation in real-life scenarios. The activities were also aligned with Renwick’s concurrent learning spiral theory. They were crafted to be adaptable both within and outside the classroom, reflecting formal and informal learning environments as digital media is prevalent in both. The instructional scenarios presented real-world problems, and the research results demonstrate creating a new techno-centric learning environment where children found meaning and actively participated enthusiastically in authentic music teaching-learning situations. This led to the transformation of their experiences and the acquisition of new musical and technological skills.
35.
Mygdanis, Y. “Designing and implementing a STEAM proposal reflecting ubiquitous acoustic ecologies for connecting music and maritime“. International Preconference Seminar of the ISME Music in Schools and Teacher Education Commission (MISTEC) “Sustaining and Building Resilience in Music Education”. Tallinn (Esthonia). 22-26 July, 2024.
The sounds surrounding us significantly impact our daily lives, influencing the ways we interact with the environment. Advancements in technology have revolutionized our relationship with music and sound, leading to the emergence of new and diverse forms of expression, creation, and learning. Research about the soundscape in the scope of acoustic ecologies has led to a deep comprehension and appreciation of sound, particularly within its environmental and contextual settings. This study proposes the design, development, and practical application of an interdisciplinary approach that integrates music with maritime studies to create immersive learning experiences reflecting ubiquitous acoustic ecologies. The intervention took place at Pierce – The American College of Greece Elementary School and focused on fifth and sixth-grade classes. It utilized hands-on activities based on the STEAM model, which emphasized collaboration, inquiry-based learning, and project-based learning to create authentic and meaningful music learning environments. The findings revealed that the activities provided novel experiences for the students, who were eager and enthusiastic participants, acquiring new musical and technological skills and experiences while augmenting their creativity and ecological awareness.
34.
Μυγδάνης Γ. «Αξιοποίηση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης στην πρωτοβάθμια μουσική σχολική εκπαίδευση: προκαταρκτικά ευρήματα από μία διδακτική παρέμβαση». Διεθνές υβριδικό συνέδριο “Γλώσσα, Εκπαίδευση και Τεχνητή Νοημοσύνη”. Ρέθυμνο. 10-12 Μαΐου, 2024.
Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων ετών έχουν μετασχηματίσει τους τρόπους με τους οποίους τα άτομα έρχονται σε επαφή με τη μουσική, διαμορφώνοντας νέες μορφές έκφρασης, δημιουργίας και μάθησης. Σε αυτό το πλαίσιο, η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των ανθρώπων, επηρεάζοντας καταλυτικά τόσο τις διαδικασίες μουσικής διδασκαλίας και μάθησης όσο και τις πρακτικές μουσικής δημιουργίας. Η παρούσα εισήγηση συζητά τα αποτελέσματα από την αξιοποίηση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης σε δημιουργικές και συνθετικές στρατηγικές στην πρωτοβάθμια μουσική σχολική εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα, σε μία ομάδα είκοσι τεσσάρων παιδιών (Γ’ – Ε’ τάξης) στο δημοτικό σχολείο του Pierce – The American College of Greece και για περίοδο δέκα εβδομάδων, εφαρμόστηκαν διδακτικά σενάρια με έμφαση στην ένταξη των αναδυόμενων τεχνολογιών στη μουσική παραγωγή και δημιουργία. Στη βάση του δια-επιστημονικού μοντέλου STEAM, οι δράσεις διευρύνθηκαν με στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης που αντλούσαν από διαφορετικά γνωστικά πεδία. Για τη συλλογή των δεδομένων αξιοποήθηκαν τα ποιοτικά εργαλεία της συμμετοχικής παρατήρησης, άτυπες συζητήσεις με τα παιδιά, ομαδικά εστιασμένες συνεντεύξεις, και γραπτές διαμορφωτικές αξιολογήσεις. Οι μαθητές φάνηκε να αγκαλιάζουν τις δραστηριότητες με ενθουσιασμό, ειδικά αυτές που περιλάμβαναν τεχνητή νοημοσύνη, ενθαρρύνοντάς τους να εξερευνήσουν νέους τρόπους έκφρασης και δημιουργίας. Από τα προκαταρκτικά ευρήματα παρατηρείται ότι η χρήση τέτοιων εργαλείων ενθαρρύνει τη συμμετοχή, βελτιώνει την κατανόηση μουσικών εννοιών, ενώ παράλληλα αναπτύσσει τη δημιουργικότητα και την υπολογιστική σκέψη. Ταυτόχρονα, οι μαθητές επέδειξαν σημαντικά στοιχεία αντίληψης των ενδεχόμενων προκλήσεων της τεχνητής νοημοσύνης και τοποθετήθηκαν κριτικά, κυρίως σε ζητήματα διαφάνειας, αξιοπιστίας και ηθικής. Καταλήγοντας, τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας παρέχουν σημαντικές ενδείξεις για τον δυνητικό ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης σε μαθήματα μουσικής, διαμορφώνοντας παράλληλα νέες δυνατότητες αλλά και νέες προκλήσεις για το πεδίο της μουσικής παιδαγωγικής.
33.
Μυγδάνης Γ. «Αξιοποιώντας τις σύγχρονες τεχνολογίες και τα ψηφιακά μέσα στη διδακτική του πιάνου και της κιθάρας». Ζητήματα Μουσικής Παιδαγωγικής και Εκτέλεσης Πιάνου και Κιθάρας: Προκλήσεις, Προβλήματα, Προοπτικές. Λεμεσός, 6 Απριλίου, 2024.
Οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων ετών έχουν μετασχηματίσει τους τρόπους που τα άτομα έρχονται σε επαφή με τη μουσική, διαμορφώνοντας νέους ψηφιακούς και πολυτροπικούς γραμματισμούς, μετασχηματίζοντας παράλληλα τις μορφές έκφρασης, δημιουργίας και μουσικής διδασκαλίας-μάθησης. Οι ταχείες αυτές αλλαγές είναι αναμενόμενο να επηρεάζουν και τη διδακτική των μουσικών οργάνων. Ερευνητική δραστηριότητα καταδεικνύει την προστιθέμενη αξία που έχουν τα ψηφιακά μέσα σε όλα τα στάδια της διδασκαλίας μουσικού οργάνου από την ακρόαση και την εξάσκηση, έως την εκτέλεση και τη δημιουργία. Στα μαθήματα οργάνου, υπάρχει πλέον διαθέσιμη μία μεγάλη ποικιλία από ψηφιακά εργαλεία όπου οι μουσικοί και οι εκπαιδευτικοί των προηγούμενων δεκαετιών δεν θα μπορούσαν να φανταστούν. Επ’ αυτού, το διακύβευμα δεν είναι η επιλογή των τεχνολογικών μέσων, αλλά οι μορφές ενσωμάτωσής τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, μέσα από ένα πλαίσιο ριζικά διαφορετικό από το παραδοσιακό, εκτεινόμενο πέραν των συμβατικών λειτουργιών της ακρόασης, της εκτέλεσης και της δημιουργίας. Η συγκεκριμένη εισήγηση διαπραγματεύεται τις μορφές αξιοποίησης των ψηφιακών μέσων και των σύγ- χρονων τεχνολογιών σε ατομικά και ομαδικά μαθήματα μουσικού οργάνου, με εστίαση στο πιάνο και την κιθάρα, σε μία προοπτική διεύρυνσης των συμβατικών στρατηγικών και δημιουργίας νέων. Οι περιοχές ένταξης δεν εστιάζουν στα τεχνολογικά χαρακτηριστικά των ψηφιακών εργαλείων, αλλά στις μουσικές δραστηριότητες, όπου στα πεδία της ακρόασης, της εκτέλεσης, της δημιουργίας, της παραγωγής και της κίνησης, προστίθεται η κατασκευή αντικειμένων και ενισχύονται με τους άξονες της κατανόησης μουσικών εννοιών και της αξιολόγησης. Με αυτό τον τρόπο, έμφαση δίνεται στην ίδια τη μουσική πράξη, σε μία ολιστική προσέγγιση, όπου τα ψηφιακά μέσα αντιμετωπίζονται ως διευκολυντές στη διδασκαλία-μάθηση μουσικών οργάνων.
32.
Μυγδάνης Γ. «Ανάπτυξη και εφαρμογή ενός πρωτότυπου μουσικού εκπαιδευτικού λογισμικού για την ενίσχυση δεξιοτήτων ακρόασης, με αφορμή τη Μαρία Κάλλας». 15ο Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο. Αθήνα, 9 – 11 Νοεμβρίου, 2023.
Η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών μετασχηματίζει καθημερινά τους τρόπους που τα άτομα αλληλεπιδρούν με τη μουσική, διαμορφώνοντας νέες μορφές μουσικής μάθησης. Τα παιδιά της σύγχρονης ψηφιακής εποχής, ήδη από την προσχολική ηλικία, έχουν αποκτήσει τεχνολογικές και μουσικές εμπειρίες, τις οποίες αναμένουν να συναντήσουν στη μουσική τάξη. Σε αυτό το εξελισσόμενο εκπαιδευτικό περιβάλλον, είναι επιτακτική η ανάγκη ενσωμάτωσης τεχνοκεντρικών διδακτικών δράσεων. Η παρούσα εισήγηση εστιάζεται στη σχεδίαση, την ανάπτυξη και την πρακτική εφαρμογή ενός πρωτότυπου διαδικτυακού μουσικού εκπαιδευτικού λογισμικού, το οποίο αντλεί από τη ζωή της Μαρίας Κάλλας για μια πρώτη επαφή των μαθητών με το έργο και τους τρόπους ερμηνείας της, καθώς και την καλλιέργεια δεξιοτήτων ακρόασης. Η αξιοποίηση πραγματοποιήθηκε μέσα από ένα διδακτικό σενάριο τεσσάρων εβδομάδων για το μουσικό είδος της όπερας, στη Δ΄ τάξη του δημοτικού του Pierce – The American College of Greece. Για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λογισμικού συλλέχθηκαν δεδομένα προερχόμενα από συμμετοχική παρατήρηση από τον εκπαιδευτικό-ερευνητή, ομαδικά εστιασμένες συνεντεύξεις με τους μαθητές και άτυπες συζητήσεις εκτός της τάξης. Οι δράσεις φάνηκε να ελκύουν το ενδιαφέρον των μαθητών, οι όποιοι ενεπλάκησαν ενεργά, προτείνοντας βελτιώσεις τόσο για το ίδιο το λογισμικό όσο και για τις μορφές ένταξης.
31.
Μυγδάνης Γ. & Καλαϊτζίδης Γ. «”Maritime music project”: Σχεδίαση και υλοποίηση καινοτόμου διδακτικής πρότασης αντλώντας από τις διάχυτες ακουστικές οικολογίες για τη διασύνδεση μουσικής και ναυτιλίας». 9o Διεθνές Συνέδριο για την Προώθηση της Εκπαιδευτικής Καινοτομίας. Λάρισα, 20 – 22 Οκτωβρίου, 2023.
Οι ήχοι γύρω μας ασκούν καθοριστική επιρροή στην καθημερινότητα και διαμορφώνουν την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν μετασχηματίσει τους τρόπους που ερχόμαστε σε επαφή με τη μουσική, διαμορφώνοντας νέες και διευρυμένες μορφές έκφρασης, δημιουργίας και εκπαίδευσης, αναδύοντας μια διαφορετική αντίληψη του φαινομένου του ήχου, στο πλαίσιο των διάχυτων ακουστικών οικολογιών. Σκοπός της παρούσας έρευνας αποτελεί η σχεδίαση και υλοποίηση μίας καινοτόμου πρότασης στα μαθήματα μουσικής αντλώντας από τις διάχυτες ακουστικές οικολογίες για τη διασύνδεση μουσικής και ναυτιλίας. Η παρέμβαση εφαρμόστηκε στο Δημοτικό Σχολείο του Pierce – The American College of Greece, σε τμήματα Ε’ και Στ’ τάξης, περιλαμβάνοντας πρακτικές δραστηριότητες σύμφωνα με το μοντέλο STEAM με έμφαση στην ομαδοσυνεργατικότητα, την ανακαλυπτική μάθηση και τη μάθηση βάσει έργου για τη δημιουργία αυθεντικής μουσικής διδασκαλίας-μάθησης. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι οι δραστηριότητες προσέφεραν νέες εμπειρίες στους μαθητές, οι οποίοι ενεπλάκησαν ενεργά και με ενθουσιασμό, αποκτώντας νέες μουσικές και τεχνολογικές δεξιότητες και εμπειρίες, ενισχύοντας, παράλληλα, τη δημιουργικότητα και την οικολογική τους αντίληψη.
30.
Μυγδάνης Γ. «“Little music makes & producers”: σχεδίαση και εφαρμογή καινοτόμου διδακτικής τεχνολογικής-μουσικής πρότασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση για την ενίσχυση της δημιουργικότητας». 13ο Πανελλήνιο/Διεθνές Συνέδριο “Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση”. Καβάλα: 29-31 Σεπτεμβρίου, 2023.
Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια έχει μεταμορφώσει τους τρόπους που οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν με τη μουσική, δημιουργώντας προϋποθέσεις για νέες μορφές μουσικής δημιουργίας, έκφρασης και μάθησης. Τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα ψηφιακό περιβάλλον και αποκτούν τεχνολογικές δεξιότητες συνυφασμένες με τις μουσικές τους εμπειρίες, τις οποίες αναμένουν να αξιοποιήσουν και στη μουσική τάξη. Με αυτόν τον τρόπο, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να αναστοχαστούν και να επανεξετάσουν τις μορφές ενσωμάτωσης των ψηφιακών μέσων στις διαδικασίες διδασκαλίας-μάθησης στη βάση των αναγκών των μαθητών τους για συμμετοχή σε τεχνολογικές παιδαγωγικές δραστηριότητες. Το παρόν άρθρο συζητά τα αποτελέσματα πιλοτικής παρέμβασης σε μία ομάδα είκοσι παιδιών (Γ’ – Ε’ τάξης) στο δημοτικό σχολείο του Pierce – The American College of Greece. Για διάστημα τριάντα βδομάδων, εφαρμόστηκαν μουσικοπαιδαγωγικά σενάρια αντλώντας από το δια-επιστημονικό μοντέλο STEAM, μέσα από διαδικασίες μουσικής παραγωγής, διάχυτου μουσικού υπολογισμού, στρατηγικές κωδικοποίησης, maker movement και συνεργατικές πρακτικές DIY. Τα ευρήματα καταδεικνύουν ότι οι νεαροί μαθητές αγκάλιασαν τις δραστηριότητες με ενθουσιασμό και ενεπλάκησαν με ενεργό και δημιουργικό τρόπο στις διαδικασίες. Φάνηκε ότι το νέο μαθησιακό περιβάλλον ενίσχυσε τις μουσικές και τεχνολογικές τους δεξιότητες, διαμορφώνοντας νέες εμπειρίες, ανοίγοντας νέους δρόμους στη μουσική εκπαίδευση.
29.
Mygdanis Y. ““Little music makers & producers”: designing and integrating technological-musical educational scenarios for musical creativity development in an elementary school in Greece”. 30th EAS Conference and 9th ISME European Regional Conference. Lyon, France: 24-27 May, 2023.
The vast evolution of emerging technologies over the last few years has transformed the ways people interact and engage with music, expanding the affordances of music creation, expression, learning, and education. Children grow up in a digital environment and acquire technological skills intertwined with their musical experiences, which they later expect to use in the music classroom. From an expanded educational perspective, digital media and new technologies can provide opportunities for constructing a new technological-musical educational environment. Current research has indicated their positive impact on music creativity cultivation and equity fostering in the music classroom. To that extent, music educators ought to reconsider the forms of digital media incorporation into the teaching-learning processes and the students’ needs for participation in technological pedagogical activities. This presentation discusses the results of a pilot intervention in the elementary school in Pierce – The American College of Greece, involving a group of eighteen children from grades three to five into innovative technological teaching approaches. For a period of twenty weeks, music-educational scenarios reflecting music production techniques, ubiquitous music computing, the internet of musical things, STEAM and maker movement, and collaborative DIY practices were designed and applied. The primary aim was to investigate how these practices can cultivate students’ musical creativity, as well as examine the knowledge, skills, and experiences they had acquired. In particular, the purpose was a more nuanced understanding of how the students were actively involved in the teaching-learning processes. Findings from observation, semi-structured interviews, informal discussions, written formative assessment, and portfolios revealed that they embraced activities enthusiastically and emerged in music-making as active agents. Overall, participants stated that the new learning environment enhanced their engagement and transformed their experiences, reflecting the emerging digital musical environment that can open new pathways in music education.
28.
Mygdanis Y. & Perakaki Ε. “Integrating ubiquitous music ecologies into STEAM scenarios in music teaching-learning processes”. The International Conference on Music, Education, Technology. 2023. Hong Kong: 10 – 12, January 2023.
The technological progress of the last decades has transformed how children interact with sound and music offering new and extended ways of expression, creation, and learning. Based on a ubiquitous computing perspective, this digital environment can provide opportunities for constructing a framework of sound perception, musical praxis, and creativity enhancement. The development of digital cross-platforms and the growing variety of hardware and software have arisen in an emerging context of ubiquitous acoustic ecologies. The aim of this research is to involve educational scenarios in music lessons following ubiquitous music ecologies’ perspectives through a pilot study for children aged 7 to 9 in a conservatoire setting in Greece. Actions for the current practical intervention have been designed following a STEAM project-based learning approach, which offers students cooperative activities, transdisciplinarity, game-based, augmented reality, playful learning, and authentic problem-solving experiences. Analysis revealed four district-emerging thematic categories that drew on the development of auditory perceptual ability, creativity development, computational thinking cultivation, and shaping digital and physical musical worlds. The results of the educational intervention underlined the fundamental role of ubiquitous music ecologies perspective in planned actions, which widened students’ musical horizons.
27.
Σαλτάρη Ρ. & Μυγδάνης Γ. «Αξιοποιώντας τα βιντεοπαιχνίδια σε διαδικασίες μουσικής διδασκαλίας-μάθησης». 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο – Το εκπαιδευτικό παιχνίδι και η τέχνη στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό. Αθήνα: 5 – 6 Νοεμβρίου, 2022
Στον σύγχρονο ψηφιακό πολιτισμό, τα βιντεοπαιχνίδια συνιστούν συχνά αναπόσπαστο μέρος της ζωής των παιδιών και των εφήβων. Είναι ίσως μία από τις δημοφιλέστερες μορφές ψυχαγωγίας που επηρεάζει πτυχές της καθημερινότητας των παικτών και των παικτριών και παράλληλα συμβάλλει στη γνωστική, κινητική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξή τους. Όπως σε όλα τα οπτικοακουστικά μέσα (π.χ. κινηματογράφος, animation), ο ρόλος της μουσικής και του ήχου είναι καθοριστικός. Από την εμφάνιση των πρώτων βιντεοπαιχνιδιών και παρά τους αρχικούς τεχνικούς περιορισμούς, οι κατασκευαστές έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στην ηχητική συνοδεία με σκοπό να ενισχυθεί η εικόνα, η πλοκή και οι χαρακτήρες των παιχνιδιών. Σήμερα, οι συνθέτες επιδιώκουν να δημιουργήσουν μουσική που διαμορφώνει την ταυτότητα του βιντεοπαιχνιδιού. Η χρήση των βιντεοπαιχνιδιών στο μάθημα της μουσικής μπορεί να προσφέρει νέες ευκαιρίες για μουσική μάθηση και κίνητρα για ενεργή συμμετοχή σε δράσεις. Το μάθημα γίνεται πιο ελκυστικό και παράλληλα βελτιώνονται οι μουσικές και τεχνολογικές δεξιότητες. Ωστόσο, κατά τον σχεδιασμό διδακτικών σεναρίων με βιντεοπαιχνίδια, είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη και ηθικά ζητήματα που ανακύπτουν. Ενδεικτικά, η καταλληλότητα των βιντεοπαιχνιδιών και ο βαθμός στον οποίο όλοι οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν πρόσβαση αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την αποτελεσματική ένταξη βιντεοπαιχνιδιών στη σχολική μουσική τάξη. Η παρούσα εισήγηση περιλαμβάνει προτάσεις αξιοποίησης των βιντεοπαιχνιδιών σε διαδικασίες μουσικής διδασκαλίας-μάθησης. Μέσα από σχετικές δραστηριότητες, οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν τις λειτουργίες της μουσικής, να αναστοχαστούν σχετικά με τον ρόλο της των ήχων στην πλοκή της ιστορίας του παιχνιδιού (τόπος, χρόνος, πολιτισμός, φύλο, εθνότητα), να αναπτύξουν την ενεργητική ακρόαση, τη μουσική εκτέλεση και τη μουσική δημιουργία, καθώς και να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν το δικό τους βιντεοπαιχνίδι με τη χρήση οπτικού προγραμματισμού. Οι δράσεις είναι ανοιχτές και προσαρμόσιμες σε ποικίλα μαθησιακά μουσικά περιβάλλοντα και προσφέρουν δυνατότητες για δημιουργικές επεκτάσεις.
26.
Χαραλαμπίδου Χ. & Μυγδάνης Γ. «Εντάσσοντας σύγχρονες τεχνολογίες στην προσχολική μουσική διδασκαλία-μάθηση: μια διδακτική παρέμβαση με την αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού Synth4kids σε παιδιά τεσσάρων έως έξι ετών». 7ο Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο – Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία. Πάτρα: 16 – 18 Σεπτεμβρίου, 2022
Η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη των τελευταίων ετών έχει μετασχηματίσει τους τρόπους που άνθρωποι αλληλεπιδρούν με τη μουσική. Τα παιδιά της σύγχρονης ψηφιακής εποχής μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που διευρύνει καθημερινά τις εμπειρίες και τις μουσικές τους προτιμήσεις. Οι εξελίξεις αυτές έχουν οδηγήσει στη σχεδίαση ψηφιακών μαθησιακών περιβαλλόντων και λογισμικών προσανατολισμένων στην προσχολική ηλικία, προκρίνοντας τη διαμόρφωση ενός παιδαγωγικού πλαισίου ριζικά διαφορετικού από το συμβατικό. Ωστόσο, η μουσική παιδαγωγική δε φαίνεται να ευθυγραμμίζεται με το νέο ψηφιακό εκπαιδευτικό συμφραζόμενο, δίνοντας έμφαση σε μουσικά διδακτικά μοντέλα που έχουν σχεδιαστεί δεκαετίες πριν και, όπως είναι αναμενόμενο, δεν περιλαμβάνουν δράσεις με την αξιοποίηση ψηφιακών τεχνολογιών στο περιεχόμενό τους. Το παρόν άρθρο συζητά τα ευρήματα από μία εκπαιδευτική παρέμβαση για την ένταξη και χρήση ψηφιακών μέσων στον χώρο της προσχολικής και πρωτοσχολικής μουσικής εκπαίδευσης, αξιοποιώντας το μουσικό εκπαιδευτικό λογισμικό Synth4kids. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν τη διαμόρφωση ενός νέου τεχνοκεντρικού μαθησιακού περιβάλλοντος όπου τα παιδιά βρήκαν νόημα και συμμετείχαν ενεργά και με ενθουσιασμό σε αυθεντικές περιστάσεις μουσικής διδασκαλίας-μάθησης, οδηγώντας στον μετασχηματισμό των εμπειριών τους και στην απόκτηση νέων μουσικών και τεχνολογικών δεξιοτήτων.
25.
Mygdanis Y. “Implementing eye-tracking practices in music teaching-learning processes”. Music and Eye Tracking – What eye movements, pupil dilation, and blinking activity tell us about musical processing. Online: 7 – 8 July, 2022
An increasing interest in involving eye-tracking methodologies to various musical processes –perception, cognition, and engagement– is observed in recent years, especially in music reading and music-making (Fink et al., 2018). In the last decade, eye-tracking tools have been developed focusing on musical expression for people with disabilities (Hornof, 2014). However, much less research has highlighted the role in music education and students’ engagement with music. Eye-tracking practices can provide extended multimodal ways of learning (Jarodzka et al., 2017) and in music lessons can lead to new music experiences, in-depth knowledge, and creativity development. Synth4kids consists of an original interactive educational application created by the author with an orientation to music lessons for students aged 5 to 8. It combines elements from the traditional music-pedagogical methods –Dalcroze Eurhythmics, Kodály Method, Orff Schulwerk– along with emerging technologies in education –ubiquitous computing, IoT, augmented reality, QR codes, camera tracking etc.– providing new and extended ways of music-making –performing, producing, arrangement–, and teaching-learning (Mygdanis, 2021). The most prominent feature incorporated in the last version are eye-tracking capabilities via web-camera. This presentation emphasizes the practical application of Synth4kids’ eye-tracking function in two music classes in Greece and Cyprus, with students aged 6 to 7. Educational interventions took place simultaneously, with eye-tracking practices as the primary methodological tool. Music-pedagogical activities focused on cooperative and inquiry-based music teaching-learning, interdisciplinarity, and game-based learning. The ultimate aim was to investigate how eye-tracking practices in such ages can lead to meaningful music comprehension of abstract musical-theoretical terms, as well as creativity development. Results of the current research may shed light on the ways that eye-tracking techniques can enhance music teaching-learning processes at young ages, contributing to the formation of a musical-technological educational context with new orientations.
24.
Μυγδάνης Γ. «Κριτήρια επιλογής εκπαιδευτικού λογισμικού σε διαδικασίες μουσικής διδασκαλίας-μάθησης». 9ο Συνέδριο της Ελληνικής Ένωσης για τη μουσική εκπαίδευση Μουσική Εκπαίδευση σε έναν κόσμο που αλλάζει: Ταυτότητες, Αξίες, Εμπειρίες. Διαδικτυακά: 15 – 17 Απριλίου, 2022
Οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων ετών έχουν μετασχηματίσει τις μουσικές εμπειρίες των μαθητών, δημιουργώντας νέες μορφές μουσικής έκφρασης, δημιουργίας και μάθησης. Αν και υπάρχουν, πλέον, αρκετά δεδομένα για την αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων στη μουσική εκπαίδευση, η χρήση σε μαθήματα μουσικής φαίνεται να είναι περιορισμένη εξαιτίας της έλλειψης μουσικής-τεχνολογικής κατάρτισης και του δισταγμού των εκπαιδευτικών για δράσεις με τεχνολογία (Bauer, 2020). Η πανδημική κρίση του COVID-19 έφερε ξανά στο προσκήνιο τα προβλήματα αυτά με πιεστικό τρόπο, καθώς διαφάνηκε ότι οι πρακτικές που εφαρμόζονται στη δια ζώσης διδασκαλία δεν μπορούν να μεταφερθούν αυτούσιες στο ψηφιακό περιβάλλον (Schiavio, et al., 2021). Στην αναζήτηση νέου εκπαιδευτικού υλικού, οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποίησαν πληθώρα ψηφιακών αντικειμένων, κάποια εκ των οποίων είχαν παιδαγωγικά αποτελέσματα ενώ άλλα όχι. Σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, αναδύθηκαν προβληματισμοί περί της καταλληλόλητας ενός λογισμικού στην εκπαιδευτική μουσική διδασκαλία. Το εκπαιδευτικό λογισμικό αποτελεί ένα ψηφιακό τεχνολογικό προϊόν που εστιάζει στην υποστήριξη της διδασκαλίας και την ενίσχυση των διαδικασιών της μάθησης (Κόμης, 2018· Δημητριάδης, 2015). Η σχεδίασή του ακολουθεί συγκεκριμένες γνωστικές, διδακτικές, παιδαγωγικές και τεχνολογικές προδιαγραφές (Τζιμογιάννης, 2019), μέσα από έναν συνδυασμό μεθοδολογιών, θεωριών μάθησης, διδακτικών μοντέλων και προσεγγίσεων στη βάση της συμβατότητας και της συμπληρωματικότητάς τους (Κόμης, 2018). Η αξιοποίηση ενός ψηφιακού αντικειμένου σε διαδικασίες διδασκαλίας-μάθησης συνδέεται άμεσα με τις στρατηγικές που υιοθετούνται στην εκάστοτε τάξη, υποστηρίζοντας προκαθορισμένους εκπαιδευτικούς στόχους (Τζιμογιάννης, 2019). Ανάλογα τον προσανατολισμό της ανάπτυξης, υπάρχουν διακριτές κατηγορίες εκπαιδευτικών λογισμικών –εξάσκησης, προσομοίωσης, πολυμέσων, παιχνίδια κ.ά. (Δημητριάδης, 2015). Η παρούσα εισήγηση εστιάζει στον σχεδιασμό ενός μοντέλου επιλογής εκπαιδευτικών λογισμικών σε διαδικασίες μουσικής διδασκαλίας-μάθησης. Αντλώντας από τα σύγχρονα μοντέλα ενσωμάτωσης της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, οι άξονες ανάπτυξης εστιάζουν σε τεχνολογικά ζητήματα –προσβασιμότητα, συμβατότητα, κόστος–, ζητήματα περιεχομένου –πολυτροπική παρουσίαση, είδος ψηφιακού αντικειμένου–, μεθόδους αξιολόγησης –για τους μαθητές και τον εκπαιδευτικό–, διασύνδεση με σύγχρονες μουσικοπαιδαγωγικές προσεγγίσεις –διαθεματικότητα, ενεργητική μάθηση, συνεργατικές πρακτικές κ.ά.–, φιλοσοφικές και θεωρητικές αρχές –θεωρίες μάθησης, εκπαιδευτικός σχεδιασμός. Οι άξονες αυτοί λειτουργούν σε ένα πλαίσιο αλληλοσυμπλήρωσης. Μέσα από την ανάπτυξη του μοντέλου, διαφαίνεται ότι η επιλογή και η αξιοποίηση ψηφιακών αντικειμένων δεν συντελεί αναπόφευκτα στην ποιοτική βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καθώς οποιοδήποτε ψηφιακό εργαλείο, δεν μπορεί να συνεισφέρει στη διαδικασία της μάθησης όταν δεν έχει διαμορφωθεί ένα κατάλληλο τεχνολογικό-παιδαγωγικό πλαίσιο. Καθώς ένα εκπαιδευτικό λογισμικό αποτελεί ένα γνωστικό εργαλείο (Δημητριάδης, 2015), οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να μπορούν να ενσωματώνουν οποιοδήποτε ψηφιακό αντικείμενο σε μουσικοπαιδαγωγικές δράσεις, προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες συνθήκες της τάξης τους και σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο τεχνολογικό-παιδαγωγικό περιβάλλον, ώστε η αξιοποίησή του να έχει επιπρόσθετη αξία στις διαδικασίες μουσικής διδασκαλίας-μάθησης.
23.
Mygdanis Y. & Papazachariou-Christoforou M. “Maker culture activities in a music theory class at a Greek conservatoire setting: preliminary findings from a practical intervention” SEMPRE Conference – Music, Education, & Technology (MET) & Teaching Music Online in Higher Education (TMOHE) joint conference. Online: 7 – 8 April, 2022
Recently, growing interest from music educators and researchers has focused on the intersection of maker culture in music education. Maker culture is closely connected to STEAM education, focusing on project-based learning through collaborative and authentic problem-solving approaches. Despite the fact that such activities appear at school, hands-on activities are yet to be used broadly in conservatory settings. This presentation discusses the incorporation of maker culture activities in a music theory class in a Greek conservatory with a group of 4 students aged 6 to 7. The focus was on exploring students’ learning process and investigating their perceptions of the value of the maker culture intervention for their musical comprehension. For a period of four months, we applied hands-on musical activities for this student group, using the Synth4kids application. Synth4kids is an original web-audio application designed to be incorporated into music teaching-learning processes for young ages. It integrates elements from the traditional music-pedagogical methods –Dalcroze Eurhythmics, Orff Schulwerk, Kodály Method– along with features aligned with current trends in “music, technology, education” –Ubimus, IoMusT, augmented reality, QR codes, etc. One of the most prominent features is the compatibility with the LeapMotionTM sensor and the Makey-MakeyTM microcontroller, providing extended music-making and teaching-learning through the construction and connection of tangible-musical artifacts –instruments, sound-based interfaces. Activities followed a STEAM project-based learning perspective, providing students with cooperative, interdisciplinarity, game-based, and authentic problem-solving experiences. Findings from observation, semi-structured interviews, informal discussions, and written formative assessment show that young students embraced maker culture activities with enthusiasm and emerged in music-making as active agents. Overall, participants stated that the new learning environment enhanced their engagement and transformed their experiences.
22.
Μυγδάνης Γ. & Περακάκη Ε. «Το παιδί ως διαμορφωτής του φυσικού και ψηφιακού του κόσμου: μία πρόταση για την αξιοποίηση οπτικοακουστικών εργαλείων στην παιδαγωγική του ήχου». 6ο Συνέδριο Ακουστικής Οικολογίας – Ακουστική Οικολογία και Οπτικοακουστικές Αφηγήσεις. Θεσσαλονίκη: 19 – 21 Νοεμβρίου, 2021
Η σχέση των ατόμων με τους ήχους μετασχηματίζεται και αποκτά νόημα μέσα από το κοινωνικό-πολιτισμικό συμφραζόμενο. Η εκδήλωση του ενδιαφέροντος των τελευταίων δεκαετιών για το «ηχοτοπίο» δημιούργησε νέες προοπτικές στη μουσική εκπαίδευση. Έτσι, η ακουστική οικολογία συνέβαλε σε μία διευρυμένη προσέγγιση της μουσικής παράλληλα με την ανάπτυξη της περιβαλλοντικής συνείδησης. Μεθοδολογικά στηρίζεται στην ενεργητική ακρόαση όπου ο ήχος γίνεται αντιληπτός ως κίνηση, ως μέσο για δημιουργία και ως διασύνδεση με το περιβάλλον και τον πολιτισμό. Η απότομη μετάβαση σε εξ αποστάσεως περιβάλλοντα κατά την περίοδο της πανδημικής κρίσης του COVID-19 αποτέλεσε πρόκληση για όλα τα πεδία της εκπαίδευσης. Οι πρακτικές που πραγματοποιούνταν στην τάξη ήταν δύσκολο να μεταφερθούν αυτούσιες στο ψηφιακό περιβάλλον και έγινε αντιληπτή η ανάγκη επανακαθορισμού των διδακτικών στρατηγικών. Η διαμόρφωση των νέων αυτών προσεγγίσεων και η διεύρυνση των ήδη υπαρχόντων οδηγούν, αναπόφευκτα, και στον μετασχηματισμό βασικών εννοιών της ακουστικής οικολογίας (όπως η κίνηση και η ηχητική δημιουργία) στη βάση του σύγχρονου ψηφιακού πολιτισμού. Επεκτείνοντας την άποψη του Schafer (1977), ότι το ηχοτοπίο του κόσμου αλλάζει και το ακουστικό περιβάλλον γίνεται ριζικά διαφορετικό με αυτό που ο άνθρωπος έχει συνηθίσει, διαπιστώνουμε ότι αυτό εντείνεται στη σημερινή κοινωνία που αναπτύσσονται νέοι ψηφιακοί γραμματισμοί. Η παρούσα εισήγηση προτείνει μία διδακτική πρόταση για την παιδαγωγική του ήχου που μπορεί να εφαρμοστεί σε ποικίλα μαθησιακά περιβάλλοντα με παιδιά ηλικίας 7 έως 11 ετών, αξιοποιώντας τη χρήση ψηφιακών οπτικοακουστικών εργαλείων (SoundBlocks, Sampler, Scratch) και τεχνολογικών μέσων (Makey-Makey). Βασικός στόχος είναι η βελτίωση της αντιληπτικής τους ικανότητας με την εμπλοκή σε δημιουργικές δράσεις (π.χ. συνθέσεις ηχοτοπίων) και σε οπτικοακουστικές αφηγήσεις. Ταυτόχρονα, τα παιδιά γίνονται διαμορφωτές του φυσικού και ψηφιακού τους κόσμου και αναπτύσσεται η υπολογιστική σκέψη μέσα σε ένα διαδραστικό περιβάλλον. Στη διδακτική προέκταση της παρούσας πρότασης μπορούν να ενταχθούν στοιχεία επαυξημένης πραγματικότητας και παιχνιδοποίησης.
21.
Μυγδάνης Γ. «Σχεδίαση και ανάπτυξη τριών πρωτότυπων ψηφιακών μουσικών παιχνιδιών για μελλοντικούς μαθητές του μουσικού γυμνασίου». 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο – Το εκπαιδευτικό παιχνίδι και η τέχνη στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό. Αθήνα: 29 – 31 Οκτωβρίου, 2021
Το παιχνίδι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των παιδιών. Σε όλες τις κοινωνίες εντοπίζονται ποικίλες μορφές που βρίσκονται στο κέντρο του εκάστοτε πολιτισμού. Η σημασία και η αξία του παιχνιδιού εχει αναγνωριστεί για τη γνωστική, κινητική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Στη σύγχρονη εποχή που είναι σε μεγάλο βαθμό ψηφιακή, ένα σημαντικό μέρος ζωής των παιδιών εμπλέκει τη χρήση ψηφιακών εφαρμογών και, κατ’ επέκταση, ψηφιακών παιχνιδιών. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται όλο και πιο έντονη η ενσωμάτωση ψηφιακών εκπαιδευτικών παιχνιδιών σε μαθήματα. Ερευνητική δραστηριότητα στο πεδίο συγκλίνει ότι η αξιοποίησή τους σε τυπικές ή άτυπες διαδικασίες διδασκαλίας-μάθησης οδηγεί στην αύξηση του ενδιαφέροντος των μαθητών, αναπτύσσοντας κίνητρα για ενεργή συμμετοχή στο μάθημα μέσα από τη διασκέδαση και την παιγνιώδη αλληλεπίδραση. Επ’ αυτού, η σχεδίαση ενός ψηφιακού εκπαιδευτικού παιχνιδιού αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αποτελεσματική του αξιοποίηση στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αντανακλώντας στοιχεία από το παιχνίδι ως δραστηριότητα, θα πρέπει να στοχεύει στη διαμόρφωση πλούσιων μαθησιακών περιβαλλόντων, μέσα από συγκεκριμένους διδακτικούς στόχους, στη βάση των σύγχρονων θεωριών μάθησης και των ιδιαίτερων ηλικιακών χαρακτηριστικών των μαθητών που απευθύνεται. Η παρούσα εισήγηση εστιάζει στην παρουσίαση τριών πρωτότυπων ψηφιακών εκπαιδευτικών μουσικών παιχνιδιών που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν αντλώντας από το περιεχόμενο των εξετάσεων εισαγωγής μελλοντικών μαθητών σε μουσικά γυμνάσια. Οι εφαρμογές αναπτύχθηκαν στα πλαίσια της ομάδας εργασίας των Μουσικών Σχολείων της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση (Ε.Ε.Μ.Ε.) ώστε να αποτελέσουν ένα εύχρηστο εργαλείο για δημιουργικές διδακτικές προεκτάσεις. Παράλληλα, οι διδακτικοί και μουσικοί τους στόχοι δημιουργούν προϋποθέσεις για ένταξη στο περιεχόμενο μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων στην ωδειακή και την πρωτοβάθμια σχολική εκπαίδευση.
20.
Μυγδάνης Γ. «Δημιουργώντας ψηφιακά μουσικά μοτίβα με φυσικά αντικείμενα: αξιοποίηση της επαυξημένης πραγματικότητας στη μουσική τάξη». 2η Διαδικτυακή Ημερίδα Ε.Ε.Μ.Ε. – Back to school #music_for_all. Online: 10 Οκτωβρίου, 2021
Οι νέες τεχνολογίες μετασχηματίζουν καθημερινά τους τρόπους που τα παιδιά αλληλοεπιδρούν με τη μουσική. Σε αυτό το πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να λάβουν υπόψη τις επιθυμίες των μαθητών για μουσικοπαιδαγωγικές δράσεις με τη χρήση ψηφιακών μέσων. Οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών δημιούργησαν προϋποθέσεις για νέες και διευρυμένες διαδικασίες μουσικής διδασκαλίας-μάθησης, όπου ο υπολογιστής και η οθόνη δεν αποτελούν απαραίτητα το επίκεντρο μιας τεχνολογικής-παιδαγωγικής δραστηριότητας. Έτσι, τα ψηφιακά εργαλεία ενσωματώνονται στην εκπαιδευτική διαδικασία με τρόπο όπου τα όρια μεταξύ του φυσικού και του ψηφιακού κόσμου γίνονται ολοένα και πιο θολά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τεχνολογίας αιχμής αποτελεί η επαυξημένη πραγματικότητα, δηλαδή η προέκταση και ο εμπλουτισμός της πραγματικότητας με οπτικοακουστικές πληροφορίες, παράλληλα με τη χρήση φυσικών αντικειμένων σε πραγματικό χρόνο. Στο παρόν εργαστήριο θα παρουσιαστούν δύο πρωτότυπα διαδικτυακά εικονικά μουσικά όργανα για τη δημιουργία ρυθμικών και μελωδικών μοτίβων με τη χρήση φυσικών αντικειμένων, αντλώντας από τις αρχές της επαυξημένης πραγματικότητας. Τα λογισμικά αυτά απαιτούν ελάχιστο τεχνολογικό εξοπλισμό –κινητό τηλέφωνο ή υπολογιστή με webcamera – και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εξ αποστάσεως ή δια ζώσης μαθήματα σε συνδυασμό με ακουστικά ή ψηφιακά μουσικά όργανα.
19.
Μυγδάνης Γ. & Λερχ-Καλαβρυτινού Ι. «Η παιδαγωγική του πιάνου στα τέλη του 18ου αιώνα, μέσα από το εγχειρίδιο Méthode ou Recueil de connaissances élémentaires pour le forte-piano ou clavecin των J. C. Bach και F. P. Ricci: Μια κριτική ανάλυση της μεθόδου και ζητήματα γνησιότητας του περιεχομένου». 12ο Μουσικολογικό Συνέδριο Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρίας. Θεσσαλονίκη: 27 – 29 Νοεμβρίου, 2020
Το εγχειρίδιο Méthode ou Recueil de connaissances élémentaires pour le forte-piano ou clavecin των J. C. Bach και F. P. Ricci αποτελεί μία από τις σχετικά λίγες μεθόδους εκμάθησης πληκτροφόρου οργάνου που εκδόθηκαν στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, ενώ χρησιμοποιείται έως τις μέρες μας σε μαθήματα μουσικής. Το περιεχόμενό της, εκτός της μουσικής-ιστορικής αξίας καταδεικνύει πλήθος στοιχείων σχετικά με τις αρχές της παιδαγωγικής μουσικού οργάνου στην υπό εξέταση εποχή. Στα 240 περίπου χρόνια ζωής της έχει επανεκδοθεί αρκετές φορές, ως ανατύπωση της έκδοσης του οίκου LeDuc στο Παρίσι το 1786. Ωστόσο, ο εντοπισμός μίας πρότερης κατά επτά χρόνια έκδοσης της ίδιας μεθόδου στην Ολλανδία, με διαφορετικό τίτλο και οδοποιοί διαφορές στο περιεχόμενο, αναδύει ζητήματα περί γνησιότητας του περιεχομένου, καθώς και του ποσοστού εμπλοκής των συγγραφέων κατά το σχεδιασμό της. Ο σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι διττός. Αφενός πραγματοποιείται κριτική ανάλυση του διδακτικού υλικού που ενσωματώνεται ώστε και με βάση τη σύγχρονη βιβλιογραφία να αναδυθούν οι αρχές και οι τρόποι εκμάθησης μουσικού οργάνου για τον 18ο αιώνα. Αφετέρου, εκπονείται προσπάθεια αποσαφήνισης του αρχικού πυρήνα του περιεχομένου, αλλά και διασαφήνισης των αιτιών που οδήγησαν σε ενέργειες αλλοίωσης, διαμορφώνοντας το υλικό όπως καταγράφεται στις μετέπειτα επανεκδόσεις.
18.
Mygdanis Y. “Designing a Practice Music Diary Book for instrumental/vocal music teaching and learning”. 34th World Conference of the International Society for Music Education (Pre-Conference seminar: Forum for Instrumental and Vocal Teaching). Helsinki: 30 – 31 July, 2020
Individual and small-group music lessons at home, school, or conservatory settings consist of one of the most common and prominent ways people learn and interact with music in almost every country. In the last decades, many strategies and innovative approaches for one-to-one lessons have been appeared, affecting instrumental and vocal music teaching and learning. Despite the immense changes in the field, research has shown that instrumental/vocal teachers often do not use lesson plans in their lessons, resulting in a lack of instruction planning. A number of studies contend that the absence of instruction planning leads music educators to teach the way they have been taught as students, while assessment criteria in music exams seem to determine the content, strategies, and ways of their teaching. As a result, the instrumental/vocal teaching and learning process follows a linear formalistic approach restricted to musical performance, while aspects like musical creativity or active listening seem not to be integrated. For organizing the lesson content, many music teachers, alternatively, include practice music diaries as a tool to examine the daily behaviors of their students, emphasizing preparation, observation, and evaluation of music practice. Although these cannot replace lesson plans as they cover organizing purposes, a music diary development based on current literature could extend the ways of instrumental and vocal teaching and learning processes by enforcing teachers to integrate diverse educational practices and strategies in weekly lessons. Kinesthetic, music composition, or research practices, as well as the use of technology, the role of parents, and self-evaluation, are some representative examples. To that perspective, the music lesson could be formed into the praxial triptych of active listening, playing, and musical creativity. The aim of this presentation is the development of a Practice Diary Music Book, to be incorporated in the instrumental and vocal music teaching and learning process, based on the current trends, strategies, and methodologies. For that reason, a literature review on the field will take place, as well as a comparative study between published practice music diaries. The ultimate purpose is the designing of a tool, not to replace lesson plans, but to be used in combination as a supplement for effective instructional planning, aligned to the new educational practices and demands of the music students of the 21st century.
17.
Μυγδάνης Γ. «Σχεδιάζοντας του άξονες ανάπτυξης προγραμμάτων επιμόρφωσης για τους εκπαιδευτικούς του μαθήματος “Θεωρία της Μουσικής”». 7ο Επιστημονικό Συνέδριο – Σχεδιάζοντας τη Διδακτική, την Επιμόρφωση & την Επαγγελματική Κατάρτιση των Εκπαιδευτικών Ειδικοτήτων (Ε.Ε.Μ.Α.Π.Ε. – Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.). Αθήνα: 28 – 29 Ιανουαρίου, 2020
Στη σύγχρονη κοινωνία, η οποία χαρακτηρίζεται από συνεχείς αλλαγές, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι μονίμως ενήμεροι για τις εξελίξεις στο χώρο της εκπαίδευσης. Η ανάγκη για δια βίου μάθηση και επιμόρφωση τονίζεται πλέον πολλαπλά και αφορά στο σύνολο των γνωστικών πεδίων, συμπεριλαμβανομένου και της μουσικής. Αν και στη σχολική μουσική εκπαίδευση παρατηρούνται κινήσεις κατάρτισης εκπαιδευτικών, δεν σημειώνονται αντίστοιχες και στον χώρο των ωδείων. Ειδικότερα, έχει διαμορφωθεί μια κατάσταση αμετάβλητη για περισσότερο από εξήντα χρόνια, καθιστώντας πλέον το εκπαιδευτικό πλαίσιο αποσυνδεδεμένο από τον σύγχρονο μουσικό χάρτη. Το παρόν άρθρο αποσκοπεί στην προσπάθεια χάραξης των αξόνων σχεδιασμού επιμορφωτικών προγραμμάτων για τους εν ενεργεία εκπαιδευτικούς του μαθήματος «Θεωρία της Μουσικής». Μέσα από τη διερεύνηση των συνθηκών διδασκαλίας και μάθησης και τη σύγχρονη βιβλιογραφία αναδύονται οι εκπαιδευτικές ανάγκες, στη βάση των οποίων θα πρέπει να στηριχθεί η ανάπτυξη προγραμμάτων επιμόρφωσης όχι μόνο για το εν λόγω μάθημα, αλλά και για το σύνολο της ωδειακής εκπαίδευσης.
16.
Κοκκίδου Μ., Κονδυλίδου Α. & Μυγδάνης Γ. «Πολυτροπικός γραμματισμός στην εκπαίδευση μέσα από μουσικά βίντεο της δημοφιλούς μουσικής». 3o Διεθνές Συνέδριο – Γραμματισμός και Σύγχρονη Κοινωνία: Ταυτότητες, Κείμενα, Θεσμοί. Λευκωσία: 11 – 12 Οκτωβρίου, 2019
Τα μουσικά βίντεο είναι μία εξαιρετικά σύνθετη μορφή κειμένου, με πολυσημικές αφηγήσεις και εικόνες φαντασίας. Η ανάλυση και ερμηνεία τους θεωρείται μία απαιτητική σημειωτική πράξη. Οι εικόνες και οι ήχοι τους αποτελούν φορείς που επικοινωνούν νοήματα τόσο ως αυτόνομο υλικό όσο και μέσα από την αλληλεπίδρασή τους. Τα βίντεο μεταφέρουν πληροφορίες σε ένα πυκνό και περίπλοκο συνδυασμό οπτικών και μουσικών κωδίκων οι οποίοι δίνουν τη δυνατότητα για αναγωγές, οριοθέτηση και αναπαραστάσεις εννοιών, αν και είναι προσβάσιμοι μόνο σε όσους είναι εξοικειωμένοι με συγκεκριμένα συστήματα σημείων. Στην παρούσα εισήγηση, προσεγγίζεται ένα μοντέλο ανάλυσης μουσικών βίντεο δημοφιλούς μουσικής ως πρόταση για την ανάπτυξη πολυτροπικού γραμματισμού στην εκπαίδευση, βασισμένο στο μοντέλο της Κοκκίδου (2019, in press), το οποίο αντλεί στοιχεία από τα εργαλεία της σημειωτικής (κώδικες, συμβάσεις, διακειμενικότητα). Στην παρούσα έρευνα, ως παράδειγμα ανάλυσης χρησιμοποιείται το μουσικό βίντεο Party like a Russian (2016) του Βρετανού τραγουδοποιού Robbie Williams. Το παρόν βίντεο επιλέχτηκε για το ενδιαφέρον που παρουσιάζει αναφορικά με τον πλούτο των οπτικών και μουσικών κωδίκων, για τον τρόπο που συνομιλεί με στοιχεία της ‘υψηλής’ κουλτούρας, για τις πολιτισμικές αναπαραστάσεις μέσω των διακειμενικών αναφορών και για τον τρόπο που διαχειρίζεται την τεχνική της παρωδίας. Τα συστήματα του βίντεο συνεργάζονται λειτουργικά με στόχο μία σατιρική στάση απέναντι στη σημερινή ρωσική ολιγαρχική πλουτοκρατική τάξη και στον τρόπο που ξοδεύονται χρηματικά ποσά σε βάρος του ρωσικού λαού. Ανάμεσα στις ποικίλες διακειμενικές αναφορές, η πιο χαρακτηριστική είναι η ενσωμάτωση δείγματος των τεσσάρων πρώτων μέτρων της γνωστής μελωδίας «Montagues and Capulets» από το μπαλέτο Romeo and Juliet (1935) του Sergei Prokofiev. Η ανάπτυξη πολυτροπικού γραμματισμού στην εκπαίδευση μέσω της χρήσης μουσικών βίντεο αναμένεται να βοηθήσει τους μαθητές όχι μόνο να τα ερμηνεύουν και να δημιουργούν τα δικά τους βίντεο αλλά και να αποδομούν άλλα οπτικοακουστικά αντικείμενα της δημοφιλούς κουλτούρας καθώς και να προσεγγίζουν ποικίλα κοινωνικά-πολιτικά θέματα της σύγχρονης ζωής.
15.
Mygdanis Y. & Kokkidou M. “Multisensory music teaching-learning in Theory of Music courses”. International Musicological Conference: Musical and Cultural Osmoses in the Balkans. Bucharest: 2 – 6 August, 2019
In our era, which is increasingly multimodal, music educators need to consider anew which ways are more effective for their students to be engaged with music. New philosophical trends have been evolved, affecting music curricula design and opening new horizons to music education, as well. Multisensory music teaching-learning consists of a new methodological tool supporting multimodal learning through all senses, compared to the traditional teaching model, which is limited to the visual and acoustic field. Research on the field emphasizes the importance of using the combination of all senses in the teaching-learning process, in continuous interaction with the environment through experience. Educational practices are not limited only to verbal communication but are extended in a number of ways such as speech, writing, painting, gesture, facial expressions, movement, and graphs. Music is associated with a variety of brain processes and is by nature multisensory. To that context, the incorporation of multisensory activities in the teaching-learning process can lead to an in-depth understanding of abstract musical concepts and symbols in a natural way. Emphasis on multisensory activities is also given to the traditional music-educational methods of Orff, Dalcroze, and Kodály. Although the music curriculum in Greece supports the implementation of new methodological tools in music lessons, school music education has not paid the appropriate attention yet to multisensory music teaching-learning. That phenomenon is more intense at conservatory settings where the curriculum is in use for over 60 years, leading to inconsistency with the current philosophical trends in the field of music education. The aim of this article is the investigation of the characteristics of multisensory music teaching-learning through literature review, as well as the design of multisensory music-pedagogical activities for Theory of Music lessons in school music and conservatory education at Greece. In a broader context, emphasis will be placed on the prerequisites for integration, through examples and practical application.
14.
Sidiropoulou C., Mygdanis, Y. & Dionyssiou Z. “Multimodal learning and teaching of music; using digital technologies to facilitate young children’s music experiences at a nursery setting”. A-MODE. Approaches to Multimodal Digital Environments: from theories to practices. Rome: 20 – 22 June, 2019
This paper will present the findings of a research study, which explores the use of digital technologies for the purposes of engaging young children with music learning and music making. Specifically, young children aged between 4-5 years old who were attending a nursery setting in Greece, participated in a series of pedagogic activities that were designed to scaffold children’s understanding of musical concepts over a period of 4 weeks. These activities incorporated the use of Synth4kids, a web- application virtual instrument for children, with orientation to music learning by means of kinesthetic tools and functions. Synth4kids, which makes use of the tablet’s sensors (touch screen, tilt sensor), was deployed in connection with Leap Motion, a hand tracking sensor providing children with additional options. Specifically, Leap Motion offers extended ways of embodied interaction in the process of music making (e.g. changing sound pitch or dynamics through the movement of hands in space). Children were supported in using these digital resources through playful experimentation, music games and story-making, and their engagement was observed and video-recorded. The research draws on the theory of multimodal social semiotics, which conceptualizes music as a semiotic resource; and as one mode among many in the communicational ensemble. Using multimodality as its overarching framework, the study sought to investigate how young children’s musical learning might be supported by the deployment of digital media, and enriched through the purposeful rhetorical orchestration of the resources of music along with other modes of communication (e.g. movement; (moving) image; gesture; speech) so as to fulfil pedagogic purposes. This was pursued, among other, by fostering interdisciplinary connections with other (curricular) knowledge as well as with children’s out-of-school interests and experiences of digital and multimodal literacies. In our presentation we will discuss instances of young children’s multimodal learning in order to trace the ways in which digitally-mediated music making opens up possibilities for communicating creatively through sound, both in the production and interpretation of music along with developing a deeper understanding of abstract musical concepts.
13.
Mygdanis Y. & Kokkidou M. “Live Coding in Music Theory Courses”. 2nd International Conference on Digital Culture and AudioVisual Challenges. Corfu: 10 – 11 May, 2019
The rapid changes in our era have transformed traditional music experiences, requiring the development of new digital and multimodal music literacies (Kokkidou, 2016). In particular, new media and technologies have changed the way children react to music, broadening music-making practices and creating new ones (Aaron et al., 2016). Therefore, music studies should provide to student rich experiences and opportunities to explore new music-digital environments (Webster, 2012). Scholar of music education advocate for responsive pedagogical approaches which create a meaningful connection between formal music studies and students’ daily experiences and music preferences, aligned to the needs of our post-modern society (Kokkidou, 2016). The courses of Music Theory consist a compulsory part of a conservatory music curriculum, in almost every country. However, their teaching-learning aims are no widely acceptable. Furthermore, teaching practices differ not only between educational institutions but also between teachers who teach at the same conservatory (Rogers, 2004). Despite the significant changes of the last decades in the field of music pedagogy, music theory classrooms still remain restricted to traditional didactic models (Mygdanis & Kokkidou, 2018a). Music teachers tend to emphasize on scales, key signatures, chords, roman numerals etc., and the relevant terminology (Rogers, 2004). As a result, lessons are overloaded with music rules while music meaning is constructed and associated exclusively to these kinds of procedures (Kuoppamäki, 2010). Current literature emphasizes the role of Music Theory classes in children’s musicianship development (Kuoppamäki, 2010), focusing on shifts from describing the acoustic elements to social interactions through music (Westerlund, 2003), in order to children being able to form their own music life (Regelski, 2008). In this context, a concise Theory of Music curriculum should encourage informal ways of teaching-learning, using alternative methodological tools, integrating new technologies (Mygdanis & Kokkidou, 2018a), connecting theory and practice for the ultimate aim of music-making meaning (Kuoppamäki, 2010). Live coding as a teaching practice is increasingly incorporating in music classrooms (Aaron, 2016), with positive impact to music teaching-learning procedures (Freeman & Magerko, 2016), resulting in musical creativity development and deeper music learning (Mygdanis & Kokkidou, 2018b). It is aligned to informal types of music learning (Kokkidou, 2016) and can be used in a wide range of music genres –from classical, jazz, and popular music to laptop orchestras– with endless possibilities restricted only by music-programmer’s skills (Aaron et al., 2016). The aim of this article is the presentation of live coding practices as a new approach for Music Theory classrooms. Emphasis will be placed on advantages and the prerequisites for integration in music classrooms, through examples and practical applications with Sonic Pi, a creative coding language oriented to music education (Aaron, 2016; Mygdanis & Kokkidou, 2018b). Finally, we propose musical-educational activities oriented to music creativity and active-critical listening, taking advantage of the principles of interdisciplinarity, cooperative and experiential teaching-learning. All the above, consist a basis for new music literacy development and can contribute to students’ understanding of new music digital culture.
12.
Κοκκίδου Μ., Μυγδάνης Γ. & Κονδυλίδου Α. «Η έννοια του πολιτισμού στο πρόγραμμα σπουδών μουσικής για το «Νέο Σχολείο»: σημειωτική ανάλυση». 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Σχολείο και Πολιτισμός: Το σχολείο στον 21ο αιώνα. Αθήνα: 10 – 12 Μαΐου, 2019
Ο πολιτισμός είναι κατά πολλούς μία έννοια ασύλληπτη. Γίνεται αναγνωρίσιμος από την κοινή ιστορική εμπειρία και γλώσσα μιας κοινωνικής ομάδας και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, επιτεύγματα, συστήματα ιδεών και αξιών, σύμβολα, θεσμούς και μορφές συμπεριφοράς και επικοινωνίας. Για τον Bauman (1999), o σύγχρονος πολιτισμός μπορεί να περιγραφεί ως το δίπολο μεταξύ της επινόησης και διατήρησης, συνέχειας και ασυνέχειας, καινοτομίας και παράδοσης. Στον ορισμό της UNESCO (1982), ο πολιτισμός περιγράφεται ως το σύνολο των διακριτικών θρησκευτικών, υλικών, πνευματικών και συναισθηματικών ιδιοτήτων μιας κοινωνίας. Δεν περιορίζεται στις τέχνες και τα γράμματα, αλλά επεκτείνεται στους τρόπους ζωής, στα θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων, στα συστήματα αξιών και στις παραδόσεις και πεποιθήσεις. Κάθε παιδαγωγική πράξη έχει πολιτιστικές και πολιτισμικές διαστάσεις που πραγματώνονται στην αλληλεπίδραση μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση συμπεριφορών (Rolling, 2011). Με αυτόν τον τρόπο, το σχολείο αποτελεί φορέα αξιών και πολιτισμού, προάγοντας ιδεολογίες και μεταφέροντας πολιτισμικά νοήματα από γενιά σε γενιά. Αυτό διασφαλίζεται μέσω του επίσημου προγράμματος σπουδών, μιας σειράς σχεδιασμένων εμπειριών και προγραμματισμένων δράσεων οι οποίες προτίθενται να έχουν παιδαγωγικές συνέπειες για έναν ή περισσοτέρους μαθητές (Eisner, 2002). Αναφορικά με το πρόγραμμα σπουδών για το μάθημα της μουσικής, είναι κοινός τόπος ότι τα παιδιά δεν αποκτούν μόνο γνώσεις και δεξιότητες, αλλά αναπτύσσουν μία μουσική-κοινωνική σκέψη σε μία πολιτισμική διάσταση (Bates, 2017). Η παρούσα μελέτη διερευνά τους τρόπους ανάδυσης της έννοιας του πολιτισμού, ως μέτρο της εμπειρίας, στο πρόγραμμα σπουδών μουσικής για το «Νέο Σχολείο». Η έρευνα είναι ποιοτική με μεθοδολογικό εργαλείο τη σημειωτική ανάλυση κειμένου κατά το μοντέλο της Χριστοδούλου (2012). Απώτερος σκοπός αποτελεί η αποσαφήνιση του τι σημαίνει πολιτισμός για τη σχολική μουσική εκπαίδευση στην Ελλάδα και πώς συνδέεται με τις εκπαιδευτικές αξίες του μαθήματος της μουσικής.
11.
Μυγδάνης Γ., Κονδυλίδου Α. & Κοκκίδου Μ., «Κοινωνικές αξίες και Προγράμματα σπουδών μουσικής: συγκριτική ποιοτική έρευνα». 8ο Συνέδριο Ε.Ε.Μ.Ε. Μουσική, Εκπαίδευση και Κοινωνία. Θεσσαλονίκη: 23 – 25 Νοεμβρίου, 2018
Κάθε παιδαγωγική πράξη έχει μία πολιτιστική διάσταση που πραγματώνεται στην αλληλεπίδραση μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας, συμβάλλοντας τόσο στη διαμόρφωση συμπεριφορών όσο και μεταβάλλοντας το προσωπικό και κοινωνικό περιβάλλον (Rolling, 2011). Η παιδαγωγική είναι ένα πολιτικό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό όραμα. Οι νέες παιδαγωγικές και τα σύγχρονα ΠΣ, δίνουν έμφαση στις κοινωνικές αξίες, και έτσι απεικονίζουν, ως ένα βαθμό, το τι θεωρεί χρήσιμο η κάθε κοινωνία να μάθουν οι μαθητές. Ιστορικά, το σχολείο αποτελεί φορέα αξιών καθώς προάγει ιδεολογίες και μεταφέρει πολιτισμικά νοήματα από γενιά σε γενιά. Το σύγχρονο σχολείο, δεδομένων των τρεχουσών συνθηκών αβεβαιότητας σε όλα τα επίπεδα, είναι υποχρεωμένο να διαμορφώσει αξίες για μία δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία και να προσφέρει στους μαθητές ποικίλες μαθησιακές εμπειρίες που θα τους βοηθήσουν να εκτιμήσουν και να υπερασπίζονται τις ιδέες της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον ως ενεργοί και υπεύθυνοι πολίτες. Όλα τα παραπάνω μπορούν να διασφαλιστούν μέσω του επίσημου προγράμματος σπουδών, το οποίο βρίσκεται στη βάση κάθε εκπαιδευτικής διαδικασίας και αφορά στο σύνολο των σχολικών εμπειριών και των προγραμματισμένων δράσεων που έχουν εκπαιδευτικές συνέπειες για έναν ή περισσότερους μαθητές (Eisner, 1994). Στα προγράμματα σπουδών, η «διδασκαλία» αξιών δεν περιορίζεται σε κάποιο συγκεκριμένο μάθημα καθώς διαχέεται σε όλο το φάσμα της σχολικής ζωής και πέρα από αυτή (Κοκκίδου, 2015). Σύμφωνα με τον Bates (2017), στο μάθημα της μουσικής οι μαθητές δεν αποκτούν μόνο γνώσεις και δεξιότητες. Μπορούν να αναπτύξουν αυτό που ο ίδιος ονομάζει μουσική-κοινωνική σκέψη. Στην παρούσα εισήγηση θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν τα ευρήματα από μία ποιοτική συγκριτική έρευνα σε τέσσερα επίσημα ΠΣ μουσικής: της Ελλάδας, της Σουηδίας της Ιαπωνίας και της Σιγκαπούρης, αναφορικά με τις κοινωνικές αξίες. Τα εν λόγω ΠΣ μουσικής επιλέχθηκαν ως παραδείγματα εκπαιδευτικών συστημάτων της Ευρώπης και της Ασίας και δεν αναλύονται ως μεμονωμένα φαινόμενα αλλά ως μέρος μιας κοινωνικής ολότητας και αντανάκλασης πολύπλοκων πολιτικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών-πολιτισμικών προτύπων. Το εργαλείο της έρευνας είναι η σημειωτική ανάλυση κειμένου σύμφωνα με το μοντέλο της Χριστοδούλου (2012). Απώτερος σκοπός της παρούσας μελέτης αποτελεί η εμβάθυνση στο τι σημαίνει μουσική εκπαίδευση σε μία κοινωνία και πώς διαμορφώνεται από αυτήν.
10.
Κοκκίδου Μ., Μυγδάνης Γ. & Διονυσίου Ζ. «Δάνεια στοιχεία της Έντεχνης μουσικής στην κουλτούρα της Δημοφιλούς μουσικής: η περίπτωση των μουσικών υβριδίων». 10ο Μουσικολογικό Συνέδριο Ε.Μ.Ε. Η μουσική κληρονομιά στη δυτική έντεχνη μουσική. Κέρκυρα: 26 – 28 Οκτωβρίου, 2018
Ένας μουσικός πολιτισμός εξαπλώνεται με το πέρασμα του χρόνου σε καινούριους τόπους, δανείζεται στοιχεία από άλλους πολιτισμούς και υπόκειται σε αλλαγές. Παρόλο που η εστίαση σε αυθεντικές μορφές εξακολουθεί να έχει μεγάλη αξία, στο σημερινό μουσικό περιβάλλον η έννοια της αυθεντικότητας έχει μετασχηματιστεί και είναι αρκετοί που την αντιλαμβάνονται πλέον ως ριζική καινοτομία της προηγούμενης γενιάς. Η δυτική έντεχνη μουσική, καθόλη την ιστορική εξέλιξή της, δανείστηκε και προσάρμοσε στοιχεία από άλλους μουσικούς πολιτισμούς. Στις μέρες μας, η δημοφιλής μουσική οικειοποιείται δημιουργικά στοιχεία από τη δυτική έντεχνη, με την εμφάνιση των μουσικών υβριδίων. Επ’ αυτού, πρέπει να προστεθεί ότι σύμφωνα με τη θεωρία του μεταμοντερνισμού έχουν καταλυθεί τα όρια μεταξύ υψηλού και χαμηλού, αυτόνομου και εμπορικού, σηματοδοτώντας το τέλος στις μονοσήμαντες ιεραρχίες της μουσικής αξίας. Έτσι, τα μουσικά υβρίδια, σε μία ευρύτερη έννοια από αυτή του αυτούσιου δανεισμού, έχουν ως αρχή τη ρήξη με την παράδοση του παρελθόντος σε ένα κοσμοπολίτικο μουσικό περιβάλλον. Στην παρούσα εισήγηση προσεγγίζεται η πρακτική των δάνειων στοιχείων από τη δυτική έντεχνη στη δημοφιλή μουσική κουλτούρα. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, έμφαση θα δοθεί στα ερωτήματα αν ο δανεισμός είναι δόκιμος ή καταχρηστικός, αν διατηρείται η ουσία των δάνειων στοιχείων και τέλος αν τα μουσικά υβρίδια μπορούν να διεκδικήσουν την δική τους αυτονομία.
9.
Κοκκίδου Μ. & Μυγδάνης Γ. «Η πολυαισθητηριακή μουσική διδασκαλία-μάθηση στη σχολική μουσική εκπαίδευση». Οι Τέχνες στο ελληνικό σχολείο: Παρόν και Μέλλον. Αθήνα: 11 – 13 Οκτωβρίου, 2018
Η μουσική παιδαγωγική αποτελεί έναν τομέα συνεχώς εξελισσόμενο. Τις τελευταίες δεκαετίες, νέες φιλοσοφικές αντιλήψεις έχουν κάνει την εμφάνισή τους, επηρεάζοντας τα σχολικά προγράμματα σπουδών, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στη μουσική εκπαίδευση. Η πολυαισθητηριακή μουσική διδασκαλία-μάθηση αποτελεί ένα νέο μεθοδολογικό εργαλείο, όπου, σε αντίθεση με την συμβατικού τύπου μάθηση που περιορίζεται στο οπτικό και ακουστικό πεδίο, προκρίνει την πολυτροπική μάθηση μέσω του συνόλου των αισθήσεων. Εξάλλου, ο τρόπος που συλλέγουμε πληροφορίες από το περιβάλλον πραγματοποιείται με τη χρήση του συνόλου των αισθήσεων, μέσα από συναισθηματικές, συμπεριφοριστικές, γνωστικές και ψυχοκινητικές διεργασίες του εγκεφάλου. Ερευνητική δραστηριότητα στο πεδίο τονίζει τη σημασία της χρήσης όσο το δυνατόν περισσότερων αισθήσεων στην μαθησιακή διαδικασία, όπου πραγματοποιείται σε διαρκή αλληλεπίδραση με το περιβάλλον, μέσα από την εμπειρία. Εξάλλου, οι εκπαιδευτικές πρακτικές δεν περιορίζονται μόνο στη λεκτική επικοινωνία, αλλά σε πλήθος τρόπων όπως η ομιλία, το γράψιμο, η ζωγραφική, η χειρονομία, οι εκφράσεις του προσώπου, η κίνηση και τα γραφήματα. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η πολυαισθητηριακή διδασκαλία-μάθηση συνδέεται με τη θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner (2011), όπου οι μαθητές μαθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους, προσεγγίζοντας μια έννοια από διαφορετικές σκοπιές. Η μουσική πράξη και μάθηση συνδέονται με ποικίλες διεργασίες του εγκεφάλου και από τη φύση τους είναι πολυτροπικές. Μέσω πολυαισθητηριακών δράσεων (συνεργεία ακουστικού, οπτικού και σωματικού-ψυχοκινητικού πεδίου), οι μαθητές μπορούν να κατανοήσουν σε βάθος αφηρημένες μουσικές ιδέες, έννοιες και σύμβολα με φυσικό τρόπο. Έμφαση σε πολυαισθητηριακές δραστηριότητες δίνεται επίσης και στις παραδοσιακές μουσικοπαιδαγωγικές μεθόδους των Orff, Dalcroze και Kodály, ωστόσο απουσιάζουν η όσφρηση και η γεύση. Σκοπός της παρούσας εισήγησης αποτελεί η διερεύνηση των χαρακτηριστικών της πολυαισθητηριακής μουσικής διδασκαλίας-μάθησης, μέσω της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, καθώς και η συζήτηση για τον σχεδιασμό πολυαισθητηριακών μουσικοπαιδαγωγικών δράσεων. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, έμφαση θα δοθεί στη διασαφήνιση των προϋποθέσεων ένταξής τους στα μαθήματα μουσικής του σχολείου, μέσα από παραδείγματα και πρακτικές εφαρμογές.
8.
Mygdanis Y. “Teaching electronic music principles to kindergarten-age in the digital era with synth4kids web-application”. 1st International Conference on Digital Culture and AudioVisual Challenges. Corfu: 1 – 2 June, 2018
In today’s digital era, the accelerated development of music technology has transformed the way people interact with music. The current digital-cultural environment shapes children’s music preferences, developing new forms of music literacies. Τhe incorporation of digital media in music lessons can provide new ways of teaching and learning, as well as extend the existing ones. However, despite the rapid societal, cultural, and technological changes, music education has not given proper attention integrating music technology into teaching processes. This is more intense to the kindergarten-age, where the traditional music-educational methods, as designed decades ago, do not involve new technologies in their content and tend to emphasize to musical instruments and genres, absent in the new digital-cultural environment. The aim of this article consists of an educational proposal for incorporating digital and virtual instruments to music teaching and learning processes at the kindergarten-age. For that purpose, music-educational activities have designed with the use of Synth4kids, an original music-making web-application oriented to music lessons, as the main methodological tool. Actions are developed emphasizing improvisation development, sonic experimentation, kinesthetic experiences, experiential learning, and cooperative teaching, reflecting the needs of current musical and multimodal literacies of the modern digital environment.
7.
Μυγδάνης Γ. & Κονδυλίδου Α. «MOOCs και Μουσικές Βιβλιοθήκες: διερεύνηση της σημερινής πραγματικότητας και προβληματισμοί». 2ο Ετήσιο Συνέδριο Μουσικών Βιβλιοθηκών, Αρχείων και Κέντρων Τεκμηρίωσης. Αθήνα: 27 – 28 Απριλίου, 2018
Τα τελευταία χρόνια ραγδαίες εξελίξεις έχουν λάβει χώρα στο πεδίο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, διαμορφώνοντας ένα παιδαγωγικό πλαίσιο με ριζικά διαφορετική φιλοσοφική προσέγγιση από το συμβατικό. Στον άξονα αυτό, τα Μαζικά Ανοιχτά Διαδικτυακά Μαθήματα (MOOCs), αποτελούν μια νέα πρόταση με ευρεία απήχηση. Η εξάπλωσή τους είναι ραγδαία και πλέον, η πλειονότητα των μαθημάτων αυτών παρέχεται από ακαδημαϊκά ιδρύματα σε ειδικά διαμορφωμένες πλατφόρμες. Πολλοί θεωρούν ότι τα MOOCs αποτελούν μία εκπαιδευτική καινοτομία που θα επηρεάσει καθοριστικά την εκπαίδευση ενώ άλλοι εκφράζουν ανησυχίες και τονίζουν την απουσία παιδαγωγικού μοντέλου. Παρά τους προβληματισμούς, τα MOOCs έχουν πλέον εδραιωθεί ως κομμάτι της εξ αποστάσεως ανώτατης εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα η ενεργή συμμετοχή βιβλιοθηκών να κρίνεται επιβεβλημένη, όπως και σε ένα ακαδημαϊκό μάθημα με φυσική παρουσία. Το γεγονός αυτό δημιουργεί για τις βιβλιοθήκες νέες προκλήσεις και δυνατότητες, καθώς θα πρέπει να προσαρμοστούν σε ένα νέο και συνεχώς αναπτυσσόμενο διαδικτυακό περιβάλλον. Ερευνητική δραστηριότητα στο πεδίο έχει ωστόσο καταδείξει ότι η προσαρμογή βιβλιοθηκών σε μαθήματα MOOCs δεν έχει προσδώσει ακόμα τα επιθυμητά αποτελέσματα, εξαιτίας της φύσης αυτών των μαθημάτων, ζητημάτων πνευματικών δικαιωμάτων, προσβασιμότητας αλλά και του πλαισίου που διαμορφώνεται συνεχώς. Με αυτό τον τρόπο οι κατασκευαστές των MOOCs αποφεύγουν την ενεργή συμμετοχή βιβλιοθηκών και περιορίζονται στη χρήση ιστοσελίδων, blogs και σημειώσεων του διδάσκοντα ως εκπαιδευτικό υλικό. Ανάλογη είναι η εικόνα και στα μουσικά μαθήματα MOOCs. Σκοπός της παρούσας εισήγησης αποτελεί η διερεύνηση των τρόπων προσαρμογής και συμμετοχής των μουσικών βιβλιοθηκών στο περιεχόμενο ενός μαθήματος MOOC, αλλά και αποσαφήνισης περιορισμών και προβληματισμών που ανακύπτουν, ώστε οι τελευταίες να αποκτήσουν το δικό τους ενεργό ρόλο σε αυτό το συνεχώς εξελισσόμενο διαδικτυακό εκπαιδευτικό πλαίσιο.
6.
Μυγδάνης Γ. «Ένα εικονικό μουσικό όργανο προσανατολισμένο στη μουσική διδασκαλία-μάθηση». 5ο Συνέδριο «Νέος Παιδαγωγός», Αθήνα: 28 – 29 Απριλίου, 2018
Στη σημερινή εποχή, τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα ψηφιακό περιβάλλον το οποίο διαμορφώνει τις μουσικές εμπειρίες τους. Οι παραδοσιακές ωστόσο μουσικοπαιδαγωγικές μέθοδοι, έχοντας σχεδιαστεί πολλές δεκαετίες πριν, δεν ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες και την χρήση ηλεκτρονικών ήχων ή οργάνων στο περιεχόμενό τους, με αποτέλεσμα ένα βασικό τμήμα των μουσικών προτιμήσεων των παιδιών να μην εκφράζεται. Κατά καιρούς, έχουν σχεδιαστεί εικονικά όργανα, η πλειονότητα των οποίων αποτελεί μία αναπαράσταση ακουστικών οργάνων, χωρίς μουσικοπαιδαγωγικές ορίζουσες ή να λαμβάνουν υπόψη τις δυνατότητες της σύγχρονης τεχνολογίας. Σκοπός του παρόντος άρθρου αποτελεί η παρουσίαση του Synth4kids, μίας πρωτότυπης μουσικής διαδικτυακής εφαρμογής, για παιδιά 5 έως 8 ετών. Πρόκειται για ένα εικονικό συνθεσάιζερ προσανατολισμένο στη μουσική διδασκαλία-μάθηση, ενσωματώνοντας στοιχεία από το περιεχόμενο των παραδοσιακών μουσικοπαιδαγωγικών μεθόδων (Dalcroze Eurhythmics, Kodály Method, Orff Schulwerk). Η εφαρμογή είναι συμβατή με όλα τα λειτουργικά συστήματα, αξιοποιώντας τους αισθητήρες των συσκευών tablet και προσφέροντας νέες κιναισθητικές εμπειρίες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με ακουστικά όργανα παρέχοντας διευρυμένες δυνατότητες για ηχητικό πειραματισμό, ανάπτυξη αυτοσχεδιασμού και γνωριμία των παιδιών με τις αρχές της ηλεκτρονικής μουσικής.
5.
Μυγδάνης Γ. & Κοκκίδου Μ. «Ο Δημιουργικός Προγραμματισμός ως εργαλείο ανάπτυξης της μουσικής δημιουργικότητας». 5ο Συνέδριο «Νέος Παιδαγωγός», Αθήνα: 28 – 29 Απριλίου, 2018
Η μουσική δημιουργικότητα αφορά τόσο σε μία ικανότητα όσο και στη σκόπιμη ενεργητική διαδικασία η οποία έχει ως αποτέλεσμα ένα νέο παράγωγο, τουλάχιστον αναφορικά με το άτομο που το παράγει. Έχει διαπιστωθεί ερευνητικά ότι η μουσική δημιουργικότητα μπορεί να διδαχθεί και, ως εκ τούτου, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη ενσωμάτωσης σε παιδαγωγικές δράσεις. Ωστόσο, το κοινωνικό-εκπαιδευτικό συμφραζόμενο επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τον σχεδιασμό και την εφαρμογή δημιουργικών μουσικών δράσεων στη σχολική τάξη. Στη σύγχρονη ανάλυση, έχει καταδειχθεί ότι τα ψηφιακά μέσα και η μουσική τεχνολογία μπορούν να συνεισφέρουν στο ζητούμενο της ανάπτυξης δεξιοτήτων δημιουργίας από τους μαθητές, μετασχηματίζοντας, παράλληλα, τους τρόπους της μουσικής διδασκαλίας-μάθησης. Η παρούσα μελέτη εστιάζει στην ανάπτυξη της μουσικής δημιουργικότητας μέσω του Δημιουργικού Προγραμματισμού, ενός είδους προγραμματισμού υπολογιστών προσανατολισμένο στην παραγωγή εκφραστικού αποτελέσματος, σε αντίθεση με τον συμβατικό ο οποίος έχει λειτουργικό σκοπό.
4.
Mygdanis Y. “Synth4kids: An Analog Synthesizer Application for Music Teaching-Learning”. 5th International Scientific Conference On Digital Culture And Society. Blagoevgrad: 3-4 November, 2017
Nowadays, children grow up in a digital-cultural environment which forms their music experiences. However, the traditional music educational methods (Dalcroze, Kodály, Orff etc.), as they were designed many decades ago, they do not involve new technologies or the use of electronic sounds and instruments, in their content. As a result, a vital part of children’s music preferences is not expressed. Many virtual instruments have been developed to be used in music teaching-learning processes. However, most of them consist a reproduction of acoustic instruments (pianos, glockenspiels etc.), without taking advantage of technology’s abilities. The aim of this paper is the presentation of Synth4kids, an original music making application created to be used by children from 5 to 8 years old. Synth4kids is a monophonic synthesizer web application, based on analogue synthesis. It is oriented to music lessons and incorporates elements from traditional music educational methods (movable Do, pentatonic scale, various timbres etc.). It is compatible with all tablets and computers and can be used alone or in conjunction with symphonic and Orff instruments. Furthermore, it benefits from the tablets’ tilt sensor and touch screen, enabling new kinaesthetic experiences. All in all, it offers the opportunities for extended sound experimentation, improvisation and musical interaction among students.
3.
Mygdanis Y. & Kokkidou M. «Multimodal Music Teaching-Learning: Development and piloting of an innovative multimodal music curriculum for the Theory of Music». Modus–Modi–Modality Λευκωσία: 6 – 10 Σεπτεμβρίου, 2017
In our increasingly multimodal era, it is widely recognized that music educators ought to consider anew which ways are more effective for students to be engaged with music, what it means to teach music in multimodal context, and what changes in pedagogy, curriculum, and methodologies are needed. Whereas traditional notions of music theory focus primarily on reading and writing music, through standard notation and musical symbols, multimodal activities allow new forms of music understanding and learning. Particularly in Greece, music theory courses, as well as the entire curriculum followed by conservatories, is not consistent with current philosophical trends in the field of Music Education. Practically, the only official source is the “Royal Decree 11/11/57 (Ref. 229)” which briefly gives guidelines, without teaching-learning aims. Educators are forced to use a limited number of books, as a guide for outlining their material and lesson plans. One can assume that this situation has a negative impact on students’ performance and a reduction of their interest in music, as well. In this article, we make the argument that multimodal music teaching-learning can be considered as a guiding framework and a new type of instruction for music theory courses at conservatories and other music educational institutions in Greece. It is based on innovative methodological tools and philosophical trends of Music Education (extensive literature reviews), focusing on multisensory teaching-learning. Furthermore, data will be derived from interviews with music educators in order to examine the current reality and a pilot program which will be put in place. The above triangulation will contribute to the validity and reliability of research and development.
2.
Μυγδάνης Γ. & Κοκκίδου Μ. «Ο Δημιουργικός Προγραμματισμός στη Μουσική Παιδαγωγική». 1ο Συνέδριο Μουσικών Βιβλιοθηκών, Αρχείων και Κέντρων Τεκμηρίωσης. Αθήνα: 21 – 22 Απριλίου, 2017
Η ένταξη νέων τεχνολογιών στο μάθημα της Μουσικής αποτελεί μία νέα πρόκληση για τη μουσική παιδαγωγική (Finney & Burnard, 2008) και είναι καθοριστικής σημασίας καθώς τα νέα περιβάλλοντα δόμησης της μουσικής εμπειρίας είναι ψηφιακά και πολυτροπικά. Έχει διαπιστωθεί ερευνητικά ότι η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών αναπτύσσει την δημιουργικότητα των μαθητών, δίνει νέα μαθησιακά κίνητρα, και προσφέρει στους μαθητές την ευκαιρία να διευρύνουν τους ορίζοντές τους και να εμβαθύνουν σε ποικίλα μουσικά πεδία. Η παρούσα μελέτη εστιάζει στο Δημιουργικό Κώδικα (Creative Coding) που αποτελεί ένα είδος προγραμματισμού προσανατολισμένο στην παραγωγή εκφραστικού αποτελέσματος, σε αντίθεση με τον συμβατικό που έχει λειτουργικό σκοπό. Η ενσωμάτωση του Δημιουργικού Κώδικα στη μουσική διδασκαλία – μάθηση προϋποθέτει τη διασύνδεση δύο γνωστικών αντικείμενων, της Πληροφορικής και της Μουσικής. Επίκεντρο αποτελεί η δημιουργικότητα (σύνθεση, αυτοσχεδιασμός), σε πραγματικό ή εικονικό χρόνο αλληλεπίδρασης. Ειδικότερα, θα παρουσιαστούν διαθεματικές διδακτικές–μαθησιακές προτάσεις εφαρμογής Δημιουργικού Προγραμματισμού, με τη χρήση της Sonic Pi, μιας γλώσσας προσανατολισμένης στη μουσική εκπαίδευση που αναπτύχθηκε από τον Sam Aaron στο Εργαστήριο Πληροφορικής του University of Cambridge. Απώτερος σκοπός είναι η διερεύνηση των όρων ένταξης του Δημιουργικού Προγραμματισμού ως αντικείμενο, στο ισχύον Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) για το μάθημα της Μουσικής στην Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη το υπάρχον πολιτισμικό–εκπαιδευτικό πλαίσιο.
1.
Κοκκίδου Μ., Κονδυλίδου Α. & Μυγδάνης Γ. «Τα Προγράμματα Σπουδών Μουσικής της Ελλάδας, της Σουηδίας και της Ιαπωνίας: συγκριτική ποιοτική έρευνα και προβληματισμοί». 1ο Συνέδριο του Κέντρου Έρευνας και Αξιολόγησης Σχολικών Βιβλίων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Θεσσαλονίκη: 18 – 21 Μαρτίου, 2017
Στην προσπάθεια για τη βελτίωση του σχολείου και των εκπαιδευτικών συστημάτων κεντρική θέση καταλαμβάνει η εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών. Σε αυτό το πλαίσιο, οι συγκρίσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων και των ΠΣ, διαδραματίζουν έναν όλο και πιο σημαντικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων για τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις σε παγκόσμιο, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.Αυτό, όμως, ενέχει τον κίνδυνο του άκριτου, αυθαίρετου ή αποσπασματικού δανεισμού εκπαιδευτικών στρατηγικών και λύσεων από άλλα κράτη, κάτι που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την τυποποίηση των ΠΣ. Ειδικότερα, οι στρατηγικές, παρεμβάσεις και τις καινοτομίες των εκπαιδευτικών συστημάτων που έχουν καλά αποτελέσματα σε διεθνείς αξιολογήσεις, ωθούν τους υπεύθυνους χάραξης εκπαιδευτικής πολιτικής να αντιγράψουν ανενδοίαστα διάφορα στοιχεία αυτών των εκπαιδευτικών συστημάτων, προσδοκώντας σε παρόμοια αποτελέσματα. Αλλά στον σύγχρονο διάλογο τονίζεται πλέον ότι το πολιτισμικό συμφραζόμενο επηρεάζει σημαντικά την επακόλουθη εφαρμογή ενός ΠΣ και τα παράπλευρα αποτελέσματα. Εξάλλου, δεν υπάρχει το «τέλειο» εκπαιδευτικό σύστημα ούτε το «τέλειο» ΠΣ. Κάθε σύστημα και κάθε πρόγραμμα μπορεί να αποδειχθεί λιγότερο ή περισσότερο λειτουργικό / αποτελεσματικό ανάλογα με τα γενικευμένα χαρακτηριστικά ενός εκπαιδευτικού συστήματος και με τις βασικές κοινωνικές συντεταγμένες. Στην παρούσα εισήγηση θα παρουσιαστούν τα ευρήματα από μία συγκριτική έρευνα αναφορικά με τα ΠΣ Μουσικής από τρεις χώρες: Ελλάδα, Σουηδία και Ιαπωνία. Τα κριτήρια σύγκρισης βασίζονται στη σύγχρονη βιβλιογραφία και περιλαμβάνουν: τους σκοπούς (φιλοσοφία) και τους στόχους των ΠΣ, τα μεθοδολογικά εργαλεία, τους τρόπους αξιολόγησης, τον άξονα της ανοιχτότητας, τη συγκεντρωτική /αποκεντρωτική προοπτική στην εφαρμογή τους και τις δεξιότητες του 21ου αιώνα. Ακόμα, θα γίνει προσπάθεια εντοπισμού πρακτικών δανεισμού και δεδομένων αναφορικά με την υπαγωγή των προγραμμάτων σε ένα κοινό πρότυπο. Οι τρεις αυτές χώρες επιλέχθηκαν καθώς η διάρθρωση των εκπαιδευτικών συστημάτων για τη σχολική φοίτηση είναι ίδια και το μάθημα της μουσικής είναι υποχρεωτικά στις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Τόσο η Σουηδία όσο και η Ιαπωνία κατατάσσονται στις χώρες με αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα. Αλλά υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις τρεις χώρες αναφορικά με την αξία που δίνεται στο μάθημα της μουσικής και γενικότερα με την αντίληψη της μουσικής εκπαίδευσης. Σε αυτό το σημείο, είναι καλό να προστεθεί ότι μέχρι σχετικά πρόσφατα, ο κανόνας ήταν η μελέτη εκπαιδευτικών πολιτικών από τη Δύση. Ωστόσο, τα φώτα της δημοσιότητας επικεντρώνονται όλο και περισσότερο σε εκπαιδευτικά συστήματα της Ανατολής καθώς πολλά από αυτά βρίσκονται στην κορυφή των διεθνών πινάκων κατάταξης της αποτελεσματικότητάς τους. Ένα άλλο σημαντικό δεδομένο αφορά στην τελική διαμόρφωση του προγράμματος. Ενδεικτικά, στη Σουηδία τα σχολεία αποφασίζουν, μαζί με τις περιφερειακές αρχές, πώς το βασικό πρόγραμμα σπουδών θα προσαρμοσθεί στις τοπικές ανάγκες, θα διδαχθεί και θα αξιολογηθεί. Στην Ιαπωνία, αντίστοιχα, τα σχολεία μπορούν να διαμορφώσουν ένα τοπικό ΠΣ (περιεχόμενο και μεθοδολογία) εντός του εθνικού πλαισίου για τα ΠΣ. Οι εν λόγω διαδικασίες δεν συναντώνται στην Ελλάδα.
Τα υπό μελέτη ΠΣ Μουσικής είναι τα πλέον πρόσφατα: τα ΠΣ της Σουηδίας και της Ιαπωνίας είναι σε ισχύ από το 2011 και αυτό της Ελλάδας από το 2014. Μέρος του ιαπωνικού προγράμματος παραμένει ίδιο όπως είχε εκπονηθεί το 2006 ενώ το 2011 ανανεώθηκε για τις τρεις πρώτες τάξης της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το ελληνικό πρόγραμμα αναπτύσσεται σε εκατόν ενενήντα πέντε σελίδες, το σουηδικό σε επτά και το ιαπωνικό του 2006 σε δέκα σελίδες και του 2011 (για τις τρεις τάξεις) σε επτά σελίδες. Αυτή η ποσοτική διαφορά δίνει ένα πρώτο στίγμα για τη λογική της εφαρμογής των προγραμμάτων. Σύμφωνα με τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας, τα τρία προγράμματα είναι σε μεγάλο, αν και αρκετά διαφορετικό, βαθμό ευθυγραμμισμένα με τις πρόσφατες έρευνες στον τομέα της Μουσικής Παιδαγωγικής και τις σύγχρονες φιλοσοφικές αντιλήψεις για τα ΠΣ Μουσικής. Και τα τρία αναπτύσσονται σπειροειδώς παρόλο που διαχειρίζονται και κατηγοριοποιούν το περιεχόμενο με διαφορετικά κριτήρια. Αξιοσημείωτες διαφορές ανάμεσα στα προγράμματα αφορούν στα επίπεδα εστίασης σε πεδία όπως η διαθεματικότητα και η διαπολιτισμικότητα καθώς και στους τρόπους αξιολόγησης. Οι πιο σημαντικές όμως διαφορές εντοπίζονται στους άξονες της ανοιχτότητας και του κοινωνικού ρόλου της μουσικής. Παρόλο που και στα τρία ΠΣ τονίζεται η σημασία της παιδαγωγικής ελευθερίας των εκπαιδευτικών, ο όγκος των πληροφοριών επηρεάζει έμμεσα, αν όχι άμεσα, τους όρους ευελιξίας στην εφαρμογή του προγράμματος και στην προσαρμογή του στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε σχολείου (ανάγκες και ενδιαφέροντα των μαθητών). Σε επίπεδο εφαρμογής, οι έννοιες της ευελιξίας και της προσαρμογής συνδέονται και με τις διαδικασίες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Στη συζήτηση θα γίνει προσπάθεια ερμηνείας των ομοιοτήτων και των διαφορών των υπό μελέτη ΠΣ σύμφωνα με το ιδιαίτερο πολιτισμικό και εκπαιδευτικό πλαίσιο του σχεδιασμού και της εφαρμογής αυτών. Σε αυτή τη βάση, θα γίνει απόπειρα εντοπισμού κάποιων καλών πρακτικών των ΠΣ της Σουηδίας και της Ιαπωνίας που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αφετηρία διαλόγου για την επόμενη επικαιροποίηση του ελληνικού ΠΣ, πάντα με την προϋπόθεση ότι λαμβάνονται υπόψη παράγοντες όπως οι νέες εκπαιδευτικές ανάγκες, οι κοινωνικές αλλαγές και η πολιτισμική σύσταση της κοινωνίας.
